Khi mùa xuân dần dần trôi đi, chúng ta đón chào tháng 4 âm lịch. Trong văn hóa truyền thống, tháng 4 là tháng tràn đầy sức sống và hy vọng, khi vạn vật hồi sinh và hoa xuân nở rộ. Tuy nhiên, vào mùa đẹp này lại có câu nói dân gian: “Tháng tư sợ mùng một âm lịch”. Vậy câu này có nghĩa là gì?
Hôm nay là ngày đầu tiên của tháng 4, chúng ta hãy cùng nhau khám phá những điều bí ẩn nhé.
Trước hết chúng ta cần hiểu nguồn gốc và bối cảnh của câu nói “Tháng tư sợ mùng một âm lịch”. Trong văn hóa truyền thống, ngày đầu tiên của mỗi tháng âm lịch là một ngày quan trọng, đánh dấu sự bắt đầu của một tháng mới. Vào ngày đầu tiên của tháng 4, người ta thường tin rằng thời tiết vào ngày này sẽ ảnh hưởng đến thời tiết trong suốt tháng 4. Nếu trời mưa vào ngày đầu tiên của tháng 4, người ta nghĩ trời sẽ mưa suốt tháng 4. Niềm tin này không phải là không có căn cứ; nó có nền tảng lịch sử và văn hóa sâu sắc.
Xét từ góc độ lịch sử, câu nói “Tháng 4 là ngày mồng một âm lịch” gắn liền với sản xuất nông nghiệp. Thời xa xưa, cuộc sống và vận mệnh của người nông dân gắn liền với thời tiết. Tháng 4 là thời kỳ quan trọng để lúa mì ra hoa và làm đầy hạt. Lúc này, mặc dù nhu cầu về độ ẩm của lúa mì bắt đầu tăng lên nhưng lại sợ bị ứ đọng trong thời tiết mưa gió. Bởi vì thời tiết mưa kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến tốc độ thụ phấn của lúa mì mà còn khiến lúa không đủ hạt, ảnh hưởng đến năng suất. Vì vậy, nông dân hy vọng ngày đầu tháng 4 thời tiết sẽ nắng đẹp để lúa có đủ ánh sáng, nhiệt độ thích hợp, từ đó thúc đẩy hạt chín no, chín ở giai đoạn sau.
Ngoài sản xuất nông nghiệp, câu “Sợ ngày mồng một tháng tư âm lịch” còn liên quan đến những huyền thoại, truyền thuyết, tín ngưỡng tôn giáo trong văn hóa truyền thống Trung Hoa. Trong thần thoại và truyền thuyết, ngày đầu tiên của tháng 4 được coi là “ngày khởi đầu” của một số chòm sao quan trọng. Vào ngày này, mọi người cầu nguyện cho một mùa màng bội thu và một ngư trường thịnh vượng. Đồng thời, về mặt tín ngưỡng tôn giáo, một số giáo phái cho rằng vào một số ngày nhất định, ma quỷ, thần thánh sẽ xuất hiện và ảnh hưởng tới đời sống con người. Vì vậy, người ta cho rằng thời tiết ngày mùng 1 tháng 4 sẽ ảnh hưởng đến vận mệnh cả tháng, từ đó hình thành câu nói “Tháng 4 sợ mùng một âm lịch”.
Ngoài ra, “Sợ ngày mồng một tháng tư âm lịch” còn liên quan đến một số phong tục dân gian xa xưa. Ví dụ, thời xa xưa, người ta tin rằng ngày Tết là ngày mà lực hấp dẫn của mặt trăng mạnh nhất nên không nên đi xa. Nguyên nhân đằng sau phong tục này có thể là vì sự an toàn khi đi lại, hoặc có thể người xưa tin rằng đi du lịch vào ngày này có thể gặp xui xẻo hoặc mất tiền. Đồng thời, có một số điều cấm kỵ và kiêng kỵ trong ngày mùng 1 tháng 4 như tránh lội thuyền, ở khác phòng… Những phong tục này đều thể hiện sự tôn trọng của người xưa đối với các thế lực tự nhiên và coi trọng cuộc sống an toàn.
Tóm lại, câu nói “Tháng tư là ngày mồng một âm lịch” mang ý nghĩa lịch sử, văn hóa và tôn giáo phong phú. Đó không chỉ là sự mong đợi, nuôi dưỡng thời tiết của người nông dân mà còn là niềm tin và mưu cầu cuộc sống của người dân. Hôm nay là ngày đầu tiên của tháng Tư, dù thời tiết thế nào đi chăng nữa, chúng ta cũng nên tôn trọng thiên nhiên, thuận theo tự nhiên và bảo vệ thiên nhiên. Đồng thời, chúng ta cũng nên trân trọng mùa tươi đẹp này và cảm nhận hơi thở của mùa xuân, sức sống của cuộc sống bằng trái tim mình. Trong tháng tràn đầy hy vọng và sức sống này, chúng ta hãy cùng nhau nỗ lực để đạt được ước mơ và mục tiêu của mình!
