Trời tháng Tư oi ả. Trong căn phòng bệnh viện lạnh lẽo, Lan nắm chặt tay con gái nhỏ mới lọt lòng. Cô vừa trải qua ca sinh đầy đau đớn, phải mổ cấp cứu vì dấu hiệu tiền sản giật nguy hiểm. Không những vậy, sau khi tỉnh lại, bác sĩ thông báo một điều như sét đánh ngang tai: “Do biến chứng khi gây tê tủy sống, chị Lan hiện có biểu hiện rối loạn vận động vùng chi dưới. Khả năng hồi phục hoàn toàn là rất thấp.”
Lan không tin. Cô mới 27 tuổi. Một người vợ, một giáo viên tiểu học đầy nhiệt huyết, yêu chồng tha thiết, luôn vun đắp cho mái ấm nhỏ. Vậy mà giờ đây, cô nằm trên giường bệnh, không thể nhấc nổi đôi chân mình. Con gái nằm trong lồng kính sơ sinh, còn chồng cô – Khánh – thì… không thấy đâu.
Anh đến viện đúng một lần, ngày Lan được chuyển vào mổ cấp cứu. Khánh đứng ngoài phòng mổ, mắt dán vào điện thoại, vẻ mặt lạnh tanh. Khi bác sĩ bước ra, anh chỉ hỏi qua loa: “Sống chứ? Con gái hay con trai?” Nghe bác sĩ nói là con gái, anh không giấu nổi sự thất vọng. Anh quay sang mẹ vợ, nói như trách móc: “Tôi cần thằng đích tôn cơ mà!”
Rồi anh biến mất.
Ngày Lan được chuyển về phòng hồi sức, mẹ cô là người túc trực chăm sóc. Mỗi lần nhìn thấy mẹ âm thầm lau nước mắt, vừa bón cháo cho con, vừa lo cho cháu, lòng Lan thắt lại. Cô tự dằn vặt, tự hỏi: “Phải chăng do mình yếu đuối nên mới thành gánh nặng? Phải chăng nếu mình sinh con trai, Khánh sẽ khác?”
Tuần sau, Khánh trở lại. Nhưng không phải để thăm, mà để… đưa đơn ly hôn.
“Anh xin lỗi, nhưng anh không thể sống với một người vợ què quặt cả đời. Anh cần người đồng hành chứ không phải gánh nặng.”
Lan chết lặng. Mọi lời cầu xin của cô đều vô nghĩa. Khánh lạnh lùng ký tên, để lại tờ đơn rồi quay lưng đi. Trước khi bước ra khỏi cửa, anh buông một câu khiến cô không bao giờ quên:
“Anh đã có người khác. Cô ấy giàu, trẻ, và biết chiều chuộng. Em giữ con, giữ nhà. Anh không cần.”
Tin đồn nhanh chóng lan khắp xóm nhỏ nơi Lan ở. Người ta thì thào: “Khánh cặp với con Thảo – con gái chủ thầu xây dựng giàu nứt đố đổ vách ngoài phố huyện.” Một số người thương xót cho Lan, nhưng phần lớn chỉ lắc đầu, thở dài, rồi quay đi.
Lan vật lộn từng ngày với đôi chân tê liệt. Mỗi sáng mẹ cô dìu ra sân tập đi, chân run rẩy như người già. Có hôm ngã dúi dụi, máu chảy cả gối, cô vẫn cắn răng không rên một tiếng. “Mình phải đi được, vì con!” – cô tự nhủ, nhìn con gái đang tập bò trong góc sân.
Ba tháng. Sáu tháng. Một năm trôi qua. Lan vẫn chưa đi lại bình thường được, nhưng tay đã có lực, có thể chống gậy. Cô mở lớp dạy kèm tại nhà, dạy học sinh trong xóm. Dù khó khăn, nhưng ánh mắt yêu thương của con gái, sự kiên cường của mẹ già và lòng tự trọng của một người phụ nữ khiến cô sống tiếp.
Trong khi đó, Khánh sống như vua. Cưới Thảo chưa đầy một tháng sau ly hôn, anh được bố vợ cho một xe bán tải và giao luôn vài công trình. Thảo đăng ảnh chồng lên mạng, caption mùi mẫn: “Chồng em không có gì ngoài… đẹp trai và tham vọng!” Còn Khánh thì tỏ vẻ coi thường quá khứ: “Tôi thoát khỏi cảnh nghèo, thoát khỏi thứ hôn nhân lỗi thời. Cảm ơn đời!”
Thế nhưng, đời đâu phải chỉ có vinh quang mãi.
Sau hai năm sống với Thảo, Khánh bắt đầu thấm. Cô vợ mới đỏng đảnh, ưa tiêu xài và ghen tuông. Anh từng đấm cửa vì bị cô cấm đi tiếp khách. Nhiều lần Thảo dằn mặt: “Anh có cái gì? Nếu không phải tôi, giờ còn đang chở cát kiếm từng đồng!”
Anh lặng câm.
Năm thứ ba, Thảo đệ đơn ly hôn. Gia đình cô không cho anh đụng đến tài sản. Xe, nhà, công trình – tất cả đều mang tên cô. Khánh rời khỏi biệt thự trong im lặng, tay trắng.
Anh trở lại xóm cũ.
Ngày đầu tiên về quê, Khánh tình cờ thấy Lan đang dắt con gái đi bộ quanh sân trường. Cô chống gậy, dáng đi vẫn khó nhọc, nhưng ánh mắt sáng rực. Con gái cô lanh lợi, chào mọi người líu lo. Vài học sinh ùa tới: “Cô Lan! Cô Lan ơi!” – Và Lan nở nụ cười rạng rỡ.
Khánh nấp sau gốc cây, mặt nóng ran.
Lần đầu tiên sau ba năm, anh cảm thấy mình… thua cuộc.
Khánh quay trở lại căn nhà cũ, nơi từng là tổ ấm của anh và Lan. Căn nhà đã được sơn sửa lại, vườn trước gọn gàng, rợp hoa dâm bụt đỏ rực. Anh đứng lặng nhìn cánh cổng màu xanh quen thuộc, nơi ngày xưa Lan vẫn chờ anh về mỗi chiều muộn. Giờ đây, đứng trước nó, anh như một kẻ lạ lẫm, không dám bấm chuông.
Anh rút trong túi ra mảnh giấy nhàu nát – ảnh chụp Lan và con gái từ mạng xã hội của một người quen. Cả hai mẹ con đều cười rất tươi. Dưới ảnh là hàng chục lời chúc: “Ngưỡng mộ cô giáo Lan!”, “Chị mạnh mẽ quá!”, “Mẫu phụ nữ truyền cảm hứng!”…
Khánh thấy cổ họng nghẹn lại. Một cảm giác thất bại, xấu hổ và ăn năn trỗi dậy.
Anh không gõ cửa. Anh lẳng lặng quay đi.
Những ngày sau đó, Khánh sống nhờ nhà mẹ ruột – người từng phản đối cuộc hôn nhân của anh với Thảo nhưng rồi cũng đành bất lực. Bà nhìn con trai, thở dài: “Ngày xưa mẹ nói rồi, đừng bỏ vợ con mà chạy theo giàu sang. Người ta giàu là của người ta. Còn giờ thì sao?”
Khánh im lặng. Anh không còn gì để biện minh. Không nhà, không xe, không công việc. Tệ hơn, anh mất đi người phụ nữ yêu anh thật lòng và đứa con gái anh chưa từng ôm một lần.
Một buổi chiều, Khánh đứng từ xa nhìn Lan đón con từ trường về. Cô đi chậm rãi, chống gậy nhưng vẫn giữ thăng bằng vững vàng. Bé Ngọc – con gái anh – ríu rít kể chuyện học, rồi chạy trước vài bước, chờ mẹ.
Khánh ước mình có thể bước tới, gọi “con ơi!”, nhưng anh biết mình không còn tư cách.
Tối hôm đó, anh viết một lá thư, để lại trước cổng nhà Lan.
“Lan à,
Anh không mong được tha thứ. Anh chỉ muốn nói lời xin lỗi – vì đã bỏ rơi em lúc em yếu đuối nhất, vì đã không làm tròn bổn phận một người chồng, người cha.
Anh biết, em đã mạnh mẽ và bản lĩnh hơn bất kỳ ai. Anh xứng đáng nhận lấy kết cục hôm nay.
Nếu có thể, cho anh được gặp con một lần, nhìn nó từ xa cũng được.
Chúc em luôn bình an.”
– Khánh
Sáng hôm sau, Lan cầm lá thư, lặng lẽ đọc. Mắt cô ráo hoảnh. Mẹ cô hỏi:
– Con định làm gì?
– Không gì cả, mẹ. Người như vậy, cuộc đời đã dạy cho anh ta bài học rồi. Tha thứ thì có thể, nhưng quay lại thì không bao giờ.
Mẹ gật đầu. Cả nhà im lặng.
**
Một tháng sau, Lan bất ngờ được mời phát biểu trong một buổi tọa đàm về phụ nữ vượt khó tại tỉnh. Truyền hình địa phương đưa tin, nhiều báo mạng viết bài. Bài phát biểu của cô lan truyền khắp mạng xã hội với tựa đề: “Tôi từng bị bỏ lại khi không thể đi, nhưng chính điều đó dạy tôi biết đứng lên.”
Khánh xem video trong căn phòng nhỏ của mẹ, lòng đầy nỗi đắng cay. Anh không ghét Lan. Ngược lại, càng xem, anh càng khâm phục. Và đau.
Anh nhận ra, điều quý giá nhất đời mình đã mất – không phải tiền, không phải địa vị, mà là người phụ nữ anh từng có.
Một lần, tình cờ gặp Lan ở chợ, Khánh lấy hết can đảm bước tới.
– Lan… em khỏe không?
Lan nhìn anh, gật đầu nhẹ.
– Ừ. Cũng ổn. Còn anh?
Khánh cười gượng:
– Không ổn… nhưng anh đang học cách sống lại.
Lan không nói gì. Một lát sau cô quay đi. Trước khi rời đi, cô nói:
– Khánh này, cảm ơn anh vì đã bỏ em ngày đó. Nếu không, em đã không biết mình mạnh mẽ thế nào.
Anh đứng đó, nhìn theo dáng cô khuất dần giữa chợ chiều. Câu nói của cô như con dao cắt qua tim, nhưng đồng thời cũng là một dấu chấm hết nhẹ nhàng.
**
Ba năm trước, Khánh rời bỏ vợ con vì nghĩ rằng họ là gánh nặng. Ba năm sau, anh trở về với hai bàn tay trắng, chứng kiến chính người phụ nữ ấy – người từng bị coi thường – đứng lên từ tận cùng khổ đau và tỏa sáng.
Còn anh – người từng nghĩ mình “thoát nghèo” – lại là kẻ thật sự trắng tay.
