Cha của Tuấn mất vào một chiều cuối đông, trong căn phòng nhỏ chỉ còn lại mùi thuốc kháng sinh và tiếng máy thở yếu ớt. Trước khi nhắm mắt, ông nắm chặt tay con trai, giọng run run, yếu ớt:
– Tuấn… ngoài Bắc… cha còn… một người vợ… và… một đứa con gái… Con… hãy tìm… nó… giúp cha…
Câu nói đứt quãng ấy khiến Tuấn chết lặng. Từ nhỏ, anh chỉ biết cha là một người đàn ông hiền lành, thương con, sống lặng lẽ ở miền Nam sau khi mẹ mất sớm. Chưa bao giờ ông nhắc đến chuyện quá khứ hay một người phụ nữ nào khác.
Sau tang lễ, Tuấn ngồi suốt đêm bên bàn thờ cha, nhìn di ảnh với ánh mắt trống rỗng. Hàng loạt câu hỏi dồn dập hiện lên trong đầu: Tại sao cha giấu mình suốt mấy chục năm? Người chị ấy là ai? Họ đang sống ra sao?
Anh quyết định đi tìm.
Tuấn chỉ có manh mối duy nhất là một mảnh giấy cũ trong hộp gỗ của cha, trên đó ghi: “Nguyễn Thị Mai – Làng Xuân Lộc, Nam Định.” Cùng với đó là một tấm ảnh đen trắng chụp một người phụ nữ trẻ bế đứa bé gái tầm 3 tuổi.
Không chần chừ, Tuấn xin nghỉ việc, bắt chuyến xe từ Sài Gòn ra Nam Định. Suốt chặng đường hơn 1.600 cây số, trong lòng anh vừa hồi hộp, vừa lo sợ. Nếu cha thực sự có người vợ khác, điều đó nghĩa là ông từng bỏ rơi họ. Và anh – người con trai mà cha nuôi nấng, liệu có được gọi là “đứa con chính thức” không?
Ba ngày sau, Tuấn đặt chân đến làng Xuân Lộc – một vùng quê yên bình với những con đường gạch đỏ ngoằn ngoèo. Anh tìm đến nhà trưởng thôn, kể lại câu chuyện và nhờ giúp đỡ. Ông trưởng thôn nhìn anh chăm chú, rồi khẽ thở dài:
– Ờ… cô Mai thì mất lâu rồi. Nhưng con gái cô ấy – con bé Hương, vẫn ở đây. Giờ làm giáo viên tiểu học trong xã.
Tim Tuấn như ngừng đập. Anh xin địa chỉ, rồi lặng lẽ đi theo con đường làng đầy hoa dại. Trước mắt anh là một ngôi nhà mái ngói cũ, có giàn hoa giấy tím phủ quanh cổng. Tiếng trẻ con cười đùa vang ra từ bên trong, cùng giọng một người phụ nữ nhẹ nhàng:
– Nào, các con xếp hàng đi, cô phát quà cho từng bạn nhé!
Tuấn đứng sững. Người phụ nữ ấy bước ra, tầm hơn bốn mươi tuổi, khuôn mặt hiền hậu, ánh mắt sâu và ấm áp lạ thường. Chị mặc bộ áo dài giản dị, trên môi vẫn nở nụ cười hiền.
– Anh là ai ạ? – Chị hỏi, giọng nhẹ mà đầy tò mò.
Tuấn lắp bắp:
– Tôi… tôi là Tuấn… con trai của ông Nguyễn Văn Tư…
Nghe đến tên đó, Hương khựng lại. Nụ cười trên môi chị vụt tắt, đôi mắt thoáng run rẩy.
– Anh nói… gì cơ? – Giọng chị nghẹn lại.
Tuấn cúi đầu, nghẹn ngào:
– Trước khi mất, cha tôi nói… ở ngoài Bắc còn có vợ và một người con gái… Tôi đi khắp nơi tìm… và… hình như… chị chính là người tôi cần gặp.
Hương đứng lặng, nước mắt bắt đầu lăn dài trên má. Chị run run quay vào nhà, mang ra một chiếc hộp gỗ cũ kỹ, mở ra cho Tuấn xem. Trong đó là một tấm ảnh đen trắng – chính là bức ảnh mà anh tìm thấy trong hộp của cha.
Hai người cùng lặng đi.
Hương kể, giọng nghẹn lại theo từng hồi ức:
– Năm ấy, cha anh là bộ đội miền Nam tập kết ra Bắc. Ông và mẹ tôi yêu nhau, rồi sinh ra tôi. Nhưng sau giải phóng, ông phải trở về Nam, hứa sẽ quay lại đón. Mẹ tôi chờ mòn mỏi… đến khi mất, vẫn giữ tấm ảnh ấy…
Tuấn nghe mà mắt cay xè. Trong đầu anh hiện lên hình ảnh người cha già, những đêm nằm lặng im bên khung ảnh cũ. Có lẽ suốt cả đời, ông mang trong lòng một nỗi day dứt không nói nên lời.
Hương lau nước mắt, khẽ cười buồn:
– Tôi chưa từng oán hận cha. Có lẽ thời cuộc lúc ấy khắc nghiệt quá… Tôi chỉ ước, được gặp lại ông một lần thôi, gọi ông một tiếng “cha”…
Tuấn nắm chặt tay chị, nghẹn ngào:
– Cha tôi – cũng chính là cha chị – đã ân hận suốt đời. Ông bảo, nếu có thể, hãy để tôi tìm và thắp cho mẹ chị nén nhang, thay ông tạ lỗi.
Hương bật khóc. Hai anh em ôm chầm lấy nhau giữa sân, nơi ánh nắng chiều vàng trải dài, len qua những tán hoa giấy rung rinh.
Chiều hôm ấy, Tuấn cùng chị Hương ra nghĩa trang nhỏ cuối làng. Trước mộ người phụ nữ tên Mai, anh quỳ xuống, đặt bó hoa cúc trắng, giọng run rẩy:
– Thưa bác… con xin thay cha, nói lời xin lỗi…
Gió thổi nhẹ qua, làm tà áo dài của Hương khẽ lay động. Chị nhìn anh, nước mắt chan hòa nhưng môi lại nở nụ cười hiền hậu:
– Từ nay, tôi không còn là người không có anh nữa. Cảm ơn anh… vì đã đi cả nghìn cây số để mang một phần gia đình trở lại.
Tuấn cúi đầu, nhìn tấm bia khắc tên người phụ nữ đã khuất. Anh hiểu rằng, cha anh – dù ra đi – cuối cùng cũng được yên lòng.
Giữa khoảng trời lặng gió, hai anh em đứng bên nhau, cùng thắp nén hương cho người cha chung. Làn khói mỏng bay lên, như mang theo bao nỗi niềm được hóa giải sau hơn bốn mươi năm xa cách…
Đôi khi, hành trình tìm lại người thân không chỉ là tìm một người trong máu mủ, mà là tìm lại một phần trái tim đã bị thời gian và chiến tranh cắt rời.
