1. Cụ ông và giỏ ve chai quen thuộc
Ở thành phố Mỹ Tho, có một người đàn ông già mà ai cũng quen: cụ Thịnh, 72 tuổi, dáng gầy gò nhưng đôi mắt lúc nào cũng sáng như người còn nguyên lòng tự trọng.
Cụ sống một mình trong căn phòng trọ rẻ tiền gần chợ. Mỗi ngày, cụ đẩy chiếc xe ba gác nhỏ, đi nhặt ve chai khắp phố. Cụ không xin ăn, không vòi vĩnh, chỉ lặng lẽ nhặt những thứ người ta bỏ đi để đổi lấy vài chục nghìn mua cơm.
Người ta thường hỏi:
– Cụ già rồi, sao không sống với con cháu?
Cụ chỉ cười buồn:
– Duyên số nó vậy.
Khoảng một năm nay, cụ thường ghé vào siêu thị H.T – không phải để mua gì, mà để nhặt bìa carton và chai nhựa mà nhân viên bỏ sau giờ dọn hàng.
Cụ hiền như đất, nên ai cũng thương.
Nhưng chuyện ấy chỉ kéo dài… cho đến cái ngày định mệnh.
2. Tin dữ lan nhanh
Hôm đó, tôi – Minh, nhân viên thu ngân của siêu thị – đang gần hết ca thì nghe tiếng nhân viên bảo vệ la lớn:
– Tóm được rồi! Hắn đang xé bao hàng!
Tôi nhìn ra, giật mình:
Cụ Thịnh đang bị hai bảo vệ đứng chắn, tay cụ run run cầm một gói bánh bị rách mép.
Ai đó hét:
– Trời đất ơi, vậy mà bấy lâu nay tưởng cụ sạch sẽ!
– Nhìn hiền vậy mà coi bộ không phải dạng vừa!
Cụ Thịnh xanh mặt:
– Không… không phải tôi lấy. Tôi chỉ nhặt cái bao bì rớt xuống…
Nhưng chẳng ai tin.
Cụ bị kéo vào phòng giám sát, gói bánh rách bị đặt trước mặt như vật chứng tội lỗi. Cụ ngồi run rẩy, mặt tái nhợt, hai tay chắp lại:
– Tôi không lấy gì hết… các chú tin tôi…
Nhưng người đứng trước mặt cụ – anh Hưng, quản lý siêu thị – chỉ lạnh lùng:
– Đây không phải lần đầu bao hàng bị rách. Chúng tôi theo dõi cụ lâu rồi.
– Dạ đó! – một bảo vệ thêm vào – Hôm nay bắt quả tang luôn.
Cụ cúi gằm mặt.
Tôi muốn nói giúp cụ, nhưng quy định nghiêm lắm, nhân viên không được chen vào.
Hưng nói:
– Được rồi. Bật camera lên. Camera không biết nói dối.
Và chính khoảnh khắc đó… đã làm thay đổi tất cả.
3. Camera bật – sự thật sống dậy
Nhân viên mở đoạn camera quay lại góc bánh kẹo. Hình ảnh hiện lên rõ mồn một:
Cụ Thịnh đi tới kệ hàng. Khi lùi lại, cụ vô tình giẫm lên một góc bao bì bị văng xuống sàn, làm nó rách ra.
Cụ hoảng hốt cúi xuống nhặt, tay run run vì sợ bị hiểu lầm.
Cụ nhìn quanh tìm nhân viên để trả lại. Nhưng đúng lúc đó, hai bảo vệ đi qua, tưởng cụ đang ăn cắp.
Không có khoảnh khắc nào cho thấy cụ cố tình lấy đồ hay giấu món gì.
Cả phòng im phăng phắc.
Nhân viên ngượng ngùng.
Tội nghiệp nhất vẫn là cụ Thịnh – ngồi co rúm như đứa trẻ bị mắng oan.
Tôi nhìn sang anh Hưng.
Mặt anh bỗng tái xanh như gặp ma.
Anh lao tới màn hình, nhìn sát vào gương mặt cụ Thịnh qua camera.
Rồi đột nhiên… anh tháo bảng tên quản lý, ném xuống bàn, chạy thẳng ra khỏi phòng.
Chúng tôi chưa kịp hiểu chuyện gì thì anh Hưng lao tới ôm chầm lấy cụ Thịnh đang ngồi thẫn thờ.
Tiếng anh nghẹn ngào:
– Cha… cha có phải ba không? Ba ơi…
Cả phòng chết lặng.
4. Quá khứ bị chôn vùi 30 năm
Cụ Thịnh sững người, như không tin tai mình.
– Cậu… cậu nói gì?
Hưng vẫn ôm lấy vai cụ, nấc lên như một đứa trẻ:
– Con là Hưng đây ba… Con của má Tư… Ba nhớ không? Con tưởng ba chết rồi… mười năm trước con đi tìm khắp nơi…
Cụ Thịnh run bần bật, nước mắt chảy xuống những nếp nhăn sâu:
– Hưng… Hưng đó hả con? Trời ơi… cha tưởng không bao giờ gặp được con nữa…
Tôi đứng lặng, không hiểu nổi.
Nhân viên xung quanh ai cũng tròn mắt kinh ngạc.
Hưng quay sang chúng tôi:
– Đừng gọi cụ là ăn trộm nữa. Đây là ba tôi. Ba tôi từng là lính cứu hỏa. Ông… là người hùng.
Mọi người sửng sốt.
Hưng tiếp tục, giọng đứt quãng:
– Ba tôi mất tích trong một trận cháy lớn hồi tôi lên 8 tuổi. Người ta nói ông chết rồi, không tìm thấy xác. Nhưng má tôi không tin. Bà chờ mỏi mòn đến lúc mất. Tôi cũng đi tìm khắp nơi… mà không thấy.
Cụ Thịnh ngồi xuống, đưa tay vuốt tóc Hưng như vuốt đầu đứa con thơ:
– Đám cháy đó… cha bị sập xà, đập vào đầu. Tỉnh dậy trong bệnh viện huyện, trí nhớ mất hết. Tới khi nhớ lại thì… cha mất hết thông tin, không biết nhà ở đâu. Cha đi tìm… nhưng đời đưa đẩy… rồi cha bị móc mất giấy tờ… Cuối cùng… cha trở thành người nhặt ve chai lúc nào không hay…
Hưng ôm mặt khóc:
– Trời ơi ba ơi… Ba khổ quá…
Cả phòng lặng như tờ.
Những người từng lớn tiếng buộc tội cụ… cúi đầu vì xấu hổ.
5. Lời xin lỗi và điều không ngờ
Anh bảo vệ lúc nãy run run tiến lại gần, quỳ xuống:
– Cụ… con sai rồi… Con xin lỗi cụ… Con sai quá…
Cụ Thịnh hoảng hốt, kéo anh đứng dậy:
– Thôi mà chú… Không có gì đâu. Tôi biết các chú làm theo quy định mà.
Nhân viên trong phòng nhìn nhau, nhiều người đỏ mắt.
Tôi cũng vậy.
Anh Hưng đứng lên, nhìn tất cả mọi người:
– Không ai được đổ lỗi cho ba tôi.
– Không ai được xúc phạm ông ấy nữa.
– Ông ấy là người hùng cứu hỏa.
– Và là người tôi mang ơn cả đời.
Mọi người đồng loạt cúi đầu.
Có người lau nước mắt.
6. Sự thật cuối cùng – phần twist sâu hơn
Khi mọi chuyện tạm yên, cụ Thịnh lấy tay áo chùi nước mắt rồi nói một câu làm tất cả đứng chết lặng:
– Hưng nè… cha còn giữ… cái này cho con.
Cụ mở chiếc túi đựng chai nhựa, lôi ra một vật nhỏ: một chiếc hộp gỗ cũ kỹ.
Hưng sững người:
– Trời ơi… cái hộp này… má để lại cho ba… Ba giữ được sao?
Cụ gật đầu, tay run run:
– Cha giữ gìn cả mấy chục năm trời… chỉ mong ngày gặp lại con.
Hưng mở hộp.
Bên trong là:
Một bức ảnh gia đình đã ố vàng.
Một mảnh giấy ghi nét chữ quen thuộc của mẹ Hưng:
“Nếu một mai ly tán, đừng bỏ cuộc. Gia đình vẫn chờ nhau.”
Hưng ôm ngực.
Cả phòng bật khóc.
Cụ nói tiếp:
– Cha nghèo… nhưng cái hộp này… là tất cả gia đình mà cha còn nhớ. Cha giữ nó để không quên rằng… cha từng có con… có vợ…
Hưng ôm chặt cha:
– Ba ơi… bây giờ con sẽ lo cho ba. Con không để ba lang thang thêm ngày nào nữa.
Cụ Thịnh mỉm cười, nhưng trong mắt là nỗi đau lẫn hạnh phúc:
– Cha đâu cần gì nhiều… chỉ cần được ở bên con… vậy là mãn nguyện.
7. Cái kết nhân văn và ấm áp
Từ hôm đó, cụ Thịnh dọn về nhà Hưng sống.
Siêu thị tổ chức cuộc họp toàn bộ nhân viên, chính thức xin lỗi cụ và trao tặng cụ tấm bằng “Người hùng thầm lặng” – để ghi nhận hành động cứu hỏa năm xưa.
Cụ từ chối mọi khoản hỗ trợ, chỉ nói:
– Đời cha đủ rồi. Giờ chỉ cần… sống những ngày bình yên bên con trai.
Mỗi buổi sáng, cụ Thịnh lại đạp xe đi tập thể dục.
Không còn xe nhặt ve chai.
Không còn dáng người lom khom nhặt chai nước.
Chỉ còn một cụ già vui vẻ mỉm cười khi thấy đời cho cụ một cơ hội đoàn tụ.
Có lần, cụ ghé lại siêu thị – không phải để nhặt ve chai, mà để cảm ơn từng nhân viên đã đối xử tử tế với cụ sau chuyện đó.
Cụ nói:
– Người nghèo… không có nghĩa là người xấu. Ai rồi cũng có một góc khuất đời mình. Chỉ cần cho nhau chút lòng tin… sẽ thấy điều đẹp đẽ.
Và tôi – Minh – vẫn nhớ mãi hình ảnh anh Hưng ôm cha mình giữa phòng giám sát.
Hình ảnh nhắc tôi rằng:
Đừng vội phán xét khi chưa biết câu chuyện của người khác.
Bởi đằng sau mỗi chiếc giỏ ve chai… có thể là cả một cuộc đời.
