Quán bánh bao nhỏ nằm ngay đầu con phố cổ, nơi người ta thường tấp nập buổi sáng để mua bữa ăn nhanh gọn trước khi đi làm. Ông Bảy – người chủ quán đã ngoài sáu mươi – nổi tiếng khó tính, ít nói nhưng lại có bàn tay làm bánh bao thơm nức mũi.
Một buổi sáng mùa đông mười một năm trước, trong lúc đang sắp xếp khay bánh nóng hổi lên quầy, ông Bảy bỗng thấy một cậu học sinh mặc bộ đồng phục cũ sờn, giày rách, đứng lấp ló ở góc cửa. Đôi mắt cậu vừa háo hức vừa lo lắng. Khi ông quay đi, cậu nhanh tay lấy trộm một cái bánh bao rồi chạy biến vào ngõ.
Ngày hôm sau, cảnh tượng đó lại lặp lại. Cứ mỗi sáng, cậu học trò ấy lại len lén xuất hiện, chờ ông chủ quay đi, rồi lén lấy một chiếc bánh bao. Ban đầu ông Bảy cau mày, nhưng rồi lại chỉ thở dài. Ông đã nhận ra sự gầy gò, ánh mắt đói khát và đôi bàn tay run run của cậu.
“Thôi thì, để nó ăn. Có lẽ cũng chẳng còn gì khác trong bụng…” – ông tự nhủ.
Cứ thế, ngày này qua ngày khác, tháng này qua tháng khác, suốt ba năm trung học, cậu học trò ấy đều ghé quán bánh bao của ông. Ông Bảy vờ như không hay biết, nhưng trong lòng thì rõ mồn một. Đôi lúc, ông còn cố tình làm nhiều hơn một mẻ, để thừa lại vài cái bánh đặt ngay góc bàn, nơi cậu dễ lấy.
Có lần, trời mưa tầm tã, ông nhìn thấy cậu học trò co ro dưới mái hiên, vẫn chờ đợi cơ hội lấy một chiếc bánh. Lòng ông chợt nhói lên. “Cái thằng nhỏ này… chắc nhà nghèo lắm đây.” Ông muốn gọi lại, muốn đưa tận tay, nhưng rồi lại thôi. Có lẽ tự tôn của tuổi trẻ không cho phép cậu nhận sự thương hại trực tiếp.
Rồi một ngày nọ, cậu biến mất. Suốt mấy tháng, ông không thấy bóng dáng quen thuộc ấy nữa. Ông Bảy vừa nhẹ nhõm, vừa bâng khuâng. Ông nghĩ: “Chắc nó đã học xong, đi đâu đó rồi. Mong đời nó đỡ khổ hơn.”
Thời gian trôi đi, quán bánh bao vẫn tấp nập người mua kẻ bán. Ông Bảy già hơn, mái tóc bạc thêm, nhưng thỉnh thoảng, ký ức về cậu học trò năm nào vẫn lướt qua tâm trí ông.
Mười một năm sau.
Một buổi chiều, khi ông đang dọn hàng, bưu tá ghé qua, trao cho ông một gói bưu kiện to, ghi gửi từ nước ngoài về. Ông ngạc nhiên, bởi mình nào có thân nhân ở xứ người. Trên phong bì chỉ đề: “Kính gửi: Ông Bảy – Chủ quán bánh bao đầu phố.”
Ông mở ra. Bên trong là một hộp gỗ sang trọng, một lá thư viết tay, và… một tập tiền được buộc gọn gàng. Ông run run mở thư:
“Thưa bác Bảy,
Cháu là thằng học trò năm xưa vẫn thường lén lấy bánh bao của bác. Cháu biết bác đã thấy hết, nhưng bác chưa từng mắng cháu, cũng chưa bao giờ đuổi cháu đi. Đối với một đứa trẻ nghèo đói, tự tôn cao ngất, thì sự im lặng và bao dung ấy còn quý giá hơn ngàn lời giúp đỡ.
Ngày đó, nhờ những chiếc bánh bao âm thầm của bác, cháu có sức để tiếp tục đến trường. Cháu học hết phổ thông, may mắn nhận được học bổng đi du học. 11 năm trôi qua, hôm nay cháu đã trở thành kỹ sư, có cuộc sống ổn định nơi xứ người.
Cháu gửi về đây chút tiền dành dụm, không phải để trả lại bánh bao, mà để nói lời cảm ơn muộn màng. Mỗi chiếc bánh ngày ấy không chỉ cứu cái bụng đói, mà còn cứu cả niềm tin và lòng tự trọng của một đứa trẻ.
Mong bác nhận lấy, coi như cháu được làm tròn đạo lý đời người.”
Cuối thư ký tên: Nguyễn Minh.
Ông Bảy lặng người. Đôi mắt già nua bỗng nhòa đi vì nước mắt. Trong ký ức, hình ảnh cậu bé gầy gò, lén lút giấu chiếc bánh trong túi áo, bỗng trở nên rõ ràng như mới hôm qua.
Ông ôm chặt lá thư vào ngực, miệng mấp máy: “Thằng nhỏ… nó thành công rồi… Tạ ơn trời phật.”
Hôm đó, cả quán bánh bao xôn xao khi nghe chuyện. Khách quen người thì xúc động, người thì rưng rưng. Họ nhìn ông Bảy bằng ánh mắt khác: vừa khâm phục, vừa ngưỡng mộ.
Ông Bảy chỉ cười hiền:
“Có gì đâu. Ta chỉ làm điều bình thường thôi. Con người ai cũng cần một chút bao dung để mà sống.”
Kể từ ngày ấy, câu chuyện về cậu học sinh nghèo và những chiếc bánh bao năm xưa lan khắp phố. Người ta đến quán không chỉ để ăn bánh, mà còn để được nghe nhắc lại một kỷ niệm đẹp – một minh chứng rằng trong cuộc đời này, chỉ cần một chút lặng lẽ sẻ chia, cũng có thể thay đổi cả số phận của một con người.
