Chương 1: Cái Kiềng Của Sự Khinh Miệt
Đám cưới của tôi và Minh là kết quả ngọt ngào sau ba năm yêu đương say đắm. Tình yêu của chúng tôi giống như một câu chuyện cổ tích thời hiện đại: anh là chàng trai thành phố, con một gia đình khá giả, còn tôi, Hương, là một cô gái tỉnh lẻ, con nhà nông chính gốc. Tuổi thơ của tôi gắn liền với mùi đất ẩm, với tiếng gà gáy mỗi sớm mai và đôi bàn tay chai sạn của cha mẹ, những người quanh năm “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” bên mảnh ruộng và mấy con lợn trong chuồng.
Minh yêu tôi vì sự chân chất, mộc mạc. Anh nói tôi giống như một cơn gió mát lành thổi vào cuộc sống vốn dĩ chỉ toàn những tính toán và áp lực của anh. Còn tôi yêu anh vì sự ấm áp và kiên nhẫn. Anh chưa bao giờ tỏ ra coi thường xuất thân của tôi, thậm chí còn trân trọng nó. Anh thường nói: “Chính sự vất vả đã nuôi dưỡng nên một tâm hồn đẹp đẽ như em.” Tình yêu của chúng tôi đủ lớn để vượt qua mọi khoảng cách về địa lý và gia cảnh, nhưng tôi chưa bao giờ ngờ rằng, nó lại không đủ sức để chống lại định kiến của một người – mẹ chồng tương lai của tôi.
Ngày dạm ngõ, cả gia đình Minh về thăm nhà tôi. Chiếc xe hơi sang trọng của họ đỗ ngoài cổng, thu hút mọi ánh nhìn của bà con lối xóm. Mẹ Minh, bà Thu, bước xuống xe trong bộ áo dài gấm đắt tiền, trên tay là chiếc túi xách hàng hiệu. Bà nhìn quanh căn nhà cấp bốn đơn sơ, có phần xập xệ của gia đình tôi, và tôi thấy đôi mày thanh tú của bà khẽ cau lại. Cái nhíu mày ấy dù rất nhẹ nhưng lại như một mũi kim châm vào lòng tự trọng của tôi. Suốt buổi nói chuyện, bà luôn giữ một nụ cười xã giao hoàn hảo, nhưng ánh mắt lại không giấu được vẻ dò xét và sự xa cách.
Cha mẹ tôi, với sự thật thà của người nông dân, đã tiếp đón nhà trai bằng tất cả những gì tốt nhất mình có. Mẹ tôi đã thức từ ba giờ sáng để làm mẻ bánh, pha ấm trà sen thơm ngát. Cha tôi thì dọn dẹp sân vườn sạch sẽ, gọn gàng. Nhưng dường như mọi sự chân thành ấy đều không thể xóa đi được bức tường vô hình mà bà Thu đã dựng lên.
Buổi nói chuyện kết thúc trong bầu không khí ngượng ngùng. Khi ra đến cổng, ngay lúc cha mẹ tôi đang tiễn khách, bà Thu kéo mẹ tôi lại một góc. Bà dúi vào tay mẹ tôi một chiếc hộp nhung nhỏ màu đỏ thẫm, giọng ngọt như đường phèn:
“Chị cầm cái kiềng này về nhé, hôm cưới nhớ đeo cho con gái chị cho đẹp mặt. Dâu con nhà tôi không thể tay trắng bước ra rạp được, người ta nhìn vào lại cười cho.”
Mẹ tôi, một người phụ nữ cả đời chỉ biết đến ruộng đồng, bối rối nhận lấy món quà bất ngờ. Bà cảm ơn rối rít, đôi tay run run vì xúc động. Bà nghĩ rằng, có lẽ mình đã quá đa nghi, rằng bà thông gia tương lai cũng là người biết điều.
Nhưng khi gia đình nhà trai đã đi khuất, mẹ tôi run run mở chiếc hộp ra. Và rồi, cả thế giới của bà như sụp đổ. Bà ngã khuỵu xuống nền đất, đôi mắt thất thần. Bên trong lớp lót nhung sang trọng là một chiếc kiềng vàng giả, nhẹ hều và lấp lánh một cách kệch cỡm như nhựa mạ. Ánh sáng của nó không phải là ánh sáng ấm áp của vàng thật, mà là một thứ ánh sáng lạnh lẽo, rẻ tiền.
Mẹ tôi lặng người. Nước mắt bắt đầu rơi xuống đôi bàn tay chai sạn, thô ráp vì bao năm tháng làm lụng vất vả. Bà khóc không thành tiếng, chỉ có đôi vai gầy guộc rung lên bần bật.
“Người ta… người ta coi thường con mình đến vậy sao…”
Tiếng bà thì thầm trong gió, tan đi như một tiếng thở dài đầy đau đớn. Bà không nói gì với tôi, cũng không cho cha tôi biết. Bà sợ tôi buồn, sợ tôi suy nghĩ rồi hủy hôn, sợ cha tôi nóng tính sẽ làm lớn chuyện. Bà im lặng cất chiếc kiềng giả ấy vào sâu trong chiếc tủ gỗ cũ kỹ, như cất đi một nỗi đau, một sự sỉ nhục mà chỉ mình bà gánh chịu.
Suốt đêm hôm đó, mẹ không ngủ. Bà ngồi bên cửa sổ, nhìn tấm hình cưới của tôi và Minh mà nước mắt không ngừng rơi. Tôi biết mẹ khóc, nhưng tôi lại ngây thơ nghĩ rằng đó là những giọt nước mắt hạnh phúc của một người mẹ sắp phải xa con gái. Tôi không hề biết rằng, mẹ đang khóc cho danh dự của con mình, khóc cho sự bạc bẽo của lòng người.
Chương 2: Màn Kịch Hoàn Hảo
Ngày cưới của chúng tôi cuối cùng cũng đến. Rạp cưới được dựng hoành tráng bên nhà trai, đèn hoa rực rỡ, bàn ghế phủ lụa sang trọng. Họ hàng, quan khách hai bên tấp nập đến chúc mừng. Tôi mặc chiếc áo dài cưới màu đỏ thêu phượng, lòng vừa hồi hộp vừa hạnh phúc. Minh đứng bên cạnh tôi, nắm chặt tay tôi, ánh mắt anh chan chứa yêu thương. Giây phút ấy, tôi đã quên hết mọi lo lắng, quên cả cái nhíu mày của mẹ chồng trong ngày dạm ngõ. Tôi tin rằng, chỉ cần Minh yêu tôi, chúng tôi sẽ vượt qua tất cả.
Buổi lễ diễn ra trong không khí trang trọng và vui vẻ. Sau những nghi thức truyền thống, MC cất cao giọng, hô to phần được mong chờ nhất: Lễ trao quà cưới.
Mẹ chồng tôi, bà Thu, trong bộ áo dài nhung tím thẫm, bước lên sân khấu với vẻ mặt oai vệ, tự hào. Bà cầm micro, giọng sang sảng vang khắp rạp cưới:
“Hôm nay là ngày vui của hai con, gia đình nhà trai chúng tôi xin trao cho cô dâu một chút quà hồi môn để làm vốn. Đây là chiếc kiềng vàng 9999, mong con về nhà chồng sẽ luôn sung túc, đủ đầy!”
Nói rồi, bà mở một chiếc hộp nhung khác, bên trong là một chiếc kiềng vàng y hệt chiếc kiềng giả mà bà đã đưa cho mẹ tôi. Bà đích thân đeo nó lên cổ tôi. Dưới ánh đèn sân khấu, chiếc kiềng giả lấp lánh một cách hoàn hảo. Bà Thu nở một nụ cười mãn nguyện, hãnh diện nhìn xuống đám đông quan khách đang xì xào trầm trồ.
Tôi cảm nhận được cái lạnh lẽo của kim loại trên da mình. Nó nhẹ bẫng, không có sức nặng của vàng thật. Lòng tôi chợt dấy lên một cảm giác bất an, nhưng tôi nhanh chóng gạt đi. Chắc là do tôi quá căng thẳng.
Chuyện về chiếc kiềng vàng giả này, chỉ có vợ chồng bà Thu, con trai bà là Minh, mẹ tôi và một người họ hàng được bà nhờ mua hộ mới biết. Minh đứng bên cạnh tôi, gương mặt anh có chút không tự nhiên, nhưng anh nhanh chóng che giấu bằng một nụ cười. Anh thì thầm vào tai tôi: “Em đẹp lắm.”
Bà Thu sau khi trao quà xong, vẫn đứng trên sân khấu, ánh mắt bà nhìn về phía gia đình tôi với một vẻ tự mãn không che giấu. Bà đang chờ đợi, chờ đợi sự tương phản, chờ đợi màn trao quà “tượng trưng” của nhà gái nghèo khó để làm nổi bật sự giàu sang của nhà mình.
Và đúng lúc ấy, MC cất lời:
“Và bây giờ, xin trân trọng kính mời đại diện nhà gái – cha mẹ cô dâu – sẽ lên sân khấu trao quà cưới cho con gái yêu của mình!”
Cả rạp cưới bỗng im bặt. Mọi ánh mắt đổ dồn về phía cha mẹ tôi đang ngồi ở hàng ghế đầu. Ai cũng tò mò, và có lẽ, ai cũng đang có chung một suy nghĩ: nhà quê nghèo thì chắc chỉ biếu con gái vài chiếc phong bì đỏ tượng trưng cho có lệ mà thôi.
Mẹ chồng tôi nhìn về phía thông gia, khoé miệng bà nhếch lên thành một nụ cười khẩy đầy khinh thường. Bà còn nghiêng người, thì thầm với người họ hàng ngồi cạnh, đủ to để những bàn xung quanh có thể nghe thấy:
“Nhà ấy có trao vàng thì cũng chỉ là vàng giả thôi. Nghèo rớt mồng tơi cả đời, làm gì biết tới vàng thật mà mua…”
Câu nói ấy như một nhát dao đâm thẳng vào tim tôi. Nhưng cha mẹ tôi dường như không nghe thấy. Cha tôi, một người nông dân ít nói, chỉ khẽ gật đầu động viên vợ. Và rồi, mẹ tôi chậm rãi đứng dậy.
Chương 3: Danh Dự Của Người Mẹ
Mẹ tôi bước lên sân khấu, những bước chân chậm rãi nhưng vững chãi. Bà không mặc áo dài lụa là, chỉ vận một bộ áo dài vải thường màu xanh thẫm, bộ đồ đẹp nhất mà bà có. Trên tay bà không phải là những phong bì mỏng manh, mà là một chiếc túi da cũ kỹ, trông có vẻ nặng trĩu.
Cả rạp cưới im phăng phắc, chỉ còn tiếng nhạc nền du dương. Mọi người nín thở theo dõi từng bước chân của mẹ tôi. Bà Thu vẫn đứng đó, nụ cười trên môi đã có chút gượng gạo, nhưng ánh mắt vẫn đầy vẻ thách thức.
Mẹ tôi bước lên sân khấu, điềm tĩnh lạ thường. Bà không nhìn ai cả, chỉ mỉm cười hiền hậu với tôi. Nụ cười ấy chất chứa bao yêu thương, bao dung và cả một sự kiên định lạ thường. Sau đó, bà quay lại, nhìn thẳng vào mắt bà thông gia. Ánh mắt của mẹ tôi không hề có sự tức giận hay oán trách, chỉ có một sự bình thản đến đáng sợ.
Rồi, mẹ tôi từ từ đặt chiếc túi da lên bàn. Bà mở khóa, và bắt đầu lấy từng thứ một ra.
Thứ đầu tiên là vàng. Không phải một chiếc, mà là mười cây vàng SJC sáng chói, được xếp ngay ngắn trên một tấm vải nhung đỏ. Ánh đèn sân khấu chiếu vào, khiến chúng tỏa ra một vầng hào quang rực rỡ, ấm áp của vàng thật.
Thứ hai là một cuốn sổ đỏ, màu đỏ rực của nó nổi bật trên chiếc bàn trắng. Mẹ tôi nhẹ nhàng lật trang đầu tiên, để lộ ra tên của tôi được ghi ngay ngắn trong mục chủ sở hữu.
Và cuối cùng, là tiền mặt. Những cọc tiền polymer 200 triệu đồng được xếp chồng lên nhau, dày cộp.
Cả rạp cưới nổ tung trong tiếng xì xào kinh ngạc. Mọi người không thể tin vào mắt mình. Những người lúc nãy còn nhìn cha mẹ tôi với ánh mắt thương hại, giờ đây lại nhìn bà với sự ngưỡng mộ và nể phục.
Mẹ tôi cầm lấy micro từ tay MC. Bàn tay bà hơi run, nhưng giọng nói của bà lại vô cùng rắn rỏi, rõ ràng từng chữ một.
“Thưa ông bà thông gia, thưa toàn thể quý vị quan khách. Nhà gái chúng tôi hôm nay có chút quà mọn mừng cho hạnh phúc của hai con.”
Bà ngừng lại một chút, hít một hơi thật sâu, ánh mắt vẫn nhìn thẳng vào bà Thu.
“Nhà tôi tuy nghèo, nhưng không hèn. Con gái tôi, từ nhỏ đến lớn, chúng tôi luôn dạy cháu phải sống bằng danh dự và lòng tự trọng. Con gái tôi không cần vàng giả để ‘đẹp mặt’, mà cháu cần được tôn trọng.”
Câu nói của mẹ như một tiếng sét đánh ngang tai mọi người. Bà Thu sững sờ, mặt trắng bệch.
Mẹ tôi tiếp tục, giọng bà có chút nghẹn ngào nhưng vẫn đầy tự hào:
“Đây là của hồi môn thật sự mà vợ chồng tôi dành cho con gái. Mười cây vàng này, là tiền chúng tôi chắt chiu từ mấy sào ruộng, từ mấy lứa lợn. Mảnh đất trong sổ đỏ kia, là tài sản quý giá nhất mà tổ tiên để lại, chúng tôi nay giao lại cho con làm của riêng. Còn hai trăm triệu tiền mặt này, là do anh chị em, họ hàng bên ngoại thương cháu đi lấy chồng xa nên đã chung tay góp vào cho con có chút vốn liếng.”
Bà quay sang tôi, ánh mắt trìu mến. “Hương con, cha mẹ không có gì nhiều, chỉ có tấm lòng này. Mong con về nhà chồng sẽ sống thật hạnh phúc, hiếu thuận với cha mẹ chồng.”
Rồi bà quay lại, nhìn khắp cả khán phòng.
“Mong ông bà thông gia và tất cả mọi người ở đây chứng giám. Con gái tôi, cháu Hương, không bước vào nhà ai để xin ăn, xin ở. Cháu bước vào nhà chồng với đầy đủ tư cách và danh dự của một người con dâu.”
Tiếng xì xào trong rạp cưới lại một lần nữa bùng lên, nhưng lần này không phải là sự tò mò, mà là sự thán phục và cả những lời chỉ trích thầm thì nhắm vào nhà trai. Người ta bắt đầu chỉ trỏ, kẻ thì quay lại nhìn mẹ chú rể – bà Thu – với ánh mắt vừa thương hại vừa khinh bỉ.
Mặt bà Thu giờ đây cắt không còn một giọt máu. Bà đứng chết trân trên sân khấu, đôi mắt mở to nhìn vào số tài sản thật trên bàn, rồi lại nhìn xuống chiếc kiềng giả trên cổ tôi.
Chiếc kiềng giả ấy, dưới ánh đèn, vẫn sáng lấp lánh. Nhưng giờ đây, nó không còn là biểu tượng của sự giàu sang, mà đã trở thành một vết nhục không thể nào che đậy. Nó tố cáo sự giả dối, lòng dạ hẹp hòi và sự khinh miệt của gia đình nhà trai.
Một người khách ngồi ở bàn đầu, có lẽ là một người có vai vế, đã buột miệng nói một câu đủ to để nhiều người nghe thấy:
“Vàng giả thì sáng đấy, nhưng lòng người thì tối.”
Câu nói ấy như giọt nước làm tràn ly. Bà Thu loạng choạng, rồi khuỵu xuống chiếc ghế gần đó. Bà run rẩy, miệng lắp bắp, cố gắng thanh minh trong vô vọng:
“Tôi… tôi không biết… tôi không biết là giả thật…”
Nhưng không ai tin bà nữa. Màn kịch hoàn hảo của bà đã bị hạ màn một cách không thể nào nhục nhã hơn, bởi chính sự chân thật và lòng tự trọng của một người mẹ nhà quê.
Chương 4: Sự Thật Đằng Sau Tấm Màn Nhung
Sân khấu đám cưới trở thành một mớ hỗn độn. Cha chồng tôi vội vàng dìu bà Thu vào trong, gương mặt ông cũng tái mét vì xấu hổ. Minh đứng bên cạnh tôi, anh không nói một lời nào, chỉ nắm chặt tay tôi, nhưng tôi cảm nhận được bàn tay anh đang lạnh ngắt và run rẩy. Anh nhìn tôi, ánh mắt đầy sự phức tạp: có tội lỗi, có hoang mang, và có cả sự bất lực.
Cha mẹ tôi sau khi trao quà xong đã lặng lẽ bước xuống sân khấu, trở về chỗ ngồi của mình giữa những ánh mắt ngưỡng mộ của mọi người. Mẹ tôi vẫn bình thản, như thể bà vừa làm một việc hết sức bình thường. Nhưng tôi biết, trong lòng bà đang nổi sóng. Bà đã dùng tất cả danh dự và tình yêu thương của mình để bảo vệ tôi.
Buổi tiệc kết thúc trong sự gượng gạo. Khách khứa ra về sớm hơn dự kiến, họ mang theo những lời bàn tán xôn xao. Màn kịch của bà Thu đã trở thành chủ đề nóng hổi nhất.
Đêm tân hôn của chúng tôi diễn ra trong im lặng. Căn phòng cưới được trang hoàng lộng lẫy, nhưng không khí lại nặng nề như chì. Tôi ngồi trước bàn trang điểm, từ từ tháo chiếc kiềng giả trên cổ xuống. Nó nhẹ bẫng và lạnh lẽo. Tôi đặt nó lên bàn, bên cạnh những món trang sức bằng vàng thật mà mẹ tôi đã trao. Sự khác biệt thật trớ trêu.
Minh bước đến, ngồi xuống bên cạnh tôi. Anh im lặng một lúc lâu rồi mới cất lời, giọng khàn đặc:
“Hương, anh xin lỗi.”
Tôi nhìn anh qua tấm gương. “Anh biết chuyện này từ trước, phải không Minh?”
Minh cúi đầu, không dám nhìn thẳng vào mắt tôi. “Mẹ nói… bà chỉ muốn em được đẹp mặt với họ hàng. Bà nói nhà mình có điều kiện, còn gia đình em thì khó khăn, nếu em không có chút vàng nào trên người, người ta sẽ dị nghị. Anh… anh đã nghĩ đơn giản như vậy.”
“Đẹp mặt?” Tôi cười cay đắng. “Anh có nghĩ đến cảm giác của mẹ em không? Mẹ anh đã đưa cho mẹ em một chiếc kiềng y hệt, và nói những lời sỉ nhục bà. Anh có biết, mẹ em đã phải chịu đựng sự khinh miệt đó một mình suốt bao nhiêu ngày không? Anh gọi đó là ‘đẹp mặt’ sao?”
“Anh không biết chuyện đó, thật đấy Hương. Anh chỉ nghĩ mẹ muốn giữ thể diện cho cả hai gia đình. Anh đã quá nhu nhược. Anh đã không dám cãi lại lời mẹ. Anh xin lỗi em, xin lỗi gia đình em.”
Tôi nhìn Minh, người đàn ông tôi yêu. Tôi biết anh không phải người có tâm địa xấu, nhưng sự yếu đuối và việc không thể bảo vệ được danh dự cho gia đình tôi đã khiến tôi vô cùng thất vọng.
“Minh à,” tôi nói nhẹ nhàng nhưng kiên quyết, “vàng thật hay vàng giả không quan trọng. Thứ em và gia đình em cần là sự tôn trọng. Mẹ anh đã chà đạp lên nó. Và anh, anh đã đứng nhìn.”
Tôi đẩy chiếc kiềng giả về phía anh. “Thứ này, em không cần. Tình yêu của chúng ta, nếu được xây dựng trên sự dối trá và khinh miệt, sớm muộn gì cũng sẽ sụp đổ. Em cần thời gian để suy nghĩ, Minh à. Và anh, cũng cần phải chứng minh cho em thấy, anh có thực sự xứng đáng với sự hy sinh của cha mẹ em hay không.”
Đêm đó, chúng tôi không ngủ chung. Tôi đã nhận ra rằng, cuộc hôn nhân này sẽ không phải là một con đường trải đầy hoa hồng. Nó sẽ là một hành trình dài để tìm kiếm sự tôn trọng và để Minh học cách trở thành một người chồng, một người đàn ông thực thụ, có thể đứng ra bảo vệ cho người phụ nữ mà anh yêu. Vết nhục của chiếc kiềng giả có thể sẽ phai mờ theo năm tháng, nhưng bài học về danh dự và lòng tự trọng mà mẹ tôi đã dạy cho cả hai gia đình sẽ còn sáng mãi, hơn bất kỳ thứ vàng bạc nào trên đời.
