1. Người đàn ông ai cũng sợ
Ở cổng Bệnh viện Đa khoa Tỉnh, hễ trời chưa kịp hửng, người ta đã thấy một dáng người còng lưng, mặc chiếc áo khoác bạc màu, đứng nép bên cột điện hoặc gốc cây sấu già. Ông đội chiếc nón lá thủng, tay lúc nào cũng ôm cái bao tải rác cũ kỹ, mắt liếc ngang liếc dọc.
Người ta gọi ông là lão Khúng.
Không ai biết tên thật của ông. Vệ sĩ cổng bệnh viện bảo:
– Lão đứng đó từ hồi tui mới vào làm. Lúc nào cũng lấp ló như rình rập. Đến gần thì né. Nhưng lúc thấy bệnh nhân ra, cứ chạy lại, hỏi đôi câu trời ơi đất hỡi.
c
Ông chỉ cười nhạt, cười bằng đôi môi móm mém, rồi lại lững thững kéo bao tải đi nhặt lon, nhặt chai nhựa. Vỏ lon có khi ông còn chùi sạch rồi ép lại, nhẹ nhàng đến lạ.
Tụi bán nước trước cổng đồn rằng ông bị tâm thần nhẹ. Người khác bảo ông từng đi tù. Có người ác miệng hơn thì bảo ông chuyên xin đểu – ai sơ ý là ông bám lấy, xin vài đồng cho bằng được.
Dù không ai từng thấy ông giật tiền của ai, nhưng bóng dáng lấp ló ấy trở thành nỗi ám ảnh: thấy ông là né.
Chỉ riêng chị Dung – nhân viên thu ngân của bệnh viện – là không ghét ông. Chị thường đưa ông cốc nước lọc, cái bánh mì nguội. Ông nhận, gật đầu, ánh mắt thoáng chút biết ơn rồi lủi đi.
Chị Dung hay nói:
– Ổng hiền mà, chỉ là ít nói.
Nhưng trong bệnh viện, lời của một nhân viên không đủ xóa đi được cái “danh” mà người ta gán lên mỗi ngày.
2. Những khoản viện phí bí ẩn
Bên trong bệnh viện, có một điều khiến bác sĩ Thắng – trưởng khoa Cấp cứu – đau đầu: những bệnh nhân không thân nhân nhưng lại được thanh toán viện phí một cách… khó hiểu.
Không phải một người.
Mà hàng chục người.
Có cụ già lượm ve chai bị tai nạn.
Có cô sinh viên chạy xe công nghệ ngất xỉu giữa đường.
Có ông chú làm phụ hồ trượt chân từ giàn giáo.
Tất cả đều có điểm chung: không có ai chăm, không có bảo hiểm, và không có tiền.
Thế mà đùng một cái, lúc ra viện, kế toán báo:
– Khoa đã thanh toán đủ. Có người nộp rồi.
– Ai nộp? – bác sĩ Thắng hỏi.
– Không rõ. Phiếu ghi “người hỗ trợ” rồi ký tên… không đọc được.
Chữ ký đó quê mùa, nguệch ngoạc như viết bằng tay run. Không giống chữ của người trẻ hay người có học.
Ban đầu, bác sĩ Thắng nghĩ có mạnh thường quân. Nhưng suốt ba tháng trời, không ai hé môi nhận công, cũng chẳng ai liên hệ bệnh viện.
“Một người nghèo thì không thể trả viện phí cho người khác. Mà nếu người giàu thì sao phải giấu mặt?” – ông tự hỏi.
Nhưng mọi chuyện cuốn đi theo công việc cứu người, bác sĩ Thắng dần coi nó là điều kỳ lạ nhưng… dễ chịu.
Ông đâu biết, câu trả lời luôn đứng ngay ngoài cổng bệnh viện. Lấp ló. Đợi chờ.
3. Lão Khúng và đứa trẻ ở hành lang
Một chiều mưa tầm tã, bác sĩ Thắng tan ca muộn. Gió thổi ào ào qua hành lang. Khi ông bước ra cổng, ông thấy lão Khúng đang ngồi co ro dưới mái hiên, ôm bao tải rác trong lòng như ôm con.
Lần đầu tiên ông thấy lão không đứng lấp ló mà lại khóc.
Ông định đi thẳng – thú thật ông cũng có chút sợ lão. Nhưng tiếng thút thít lọt vào gió khiến ông quay lại.
– Ông sao vậy? – Thắng hỏi.
Lão Khúng ngẩng lên, ánh mắt đỏ hoe. Thấy bác sĩ, lão vội lùi lại, như sợ bị la mắng.
– Không… không có gì… Tôi chờ thằng bé. Hôm nay nó vào ra viện.
– Thằng bé nào?
Lão không trả lời. Chỉ nắm chặt cái bao tải và run.
Hôm sau, bác sĩ Thắng hỏi chị Dung thu ngân:
– Ở khoa mình có bệnh nhi nào ra viện hôm qua không?
– Dạ có một bé trai 10 tuổi bị té xe – chị xem giấy – Không có cha mẹ, sống với ông nội. Hôm qua ông đó bảo tới rước, nhưng chờ cả buổi chẳng thấy ai.
Thắng rùng mình.
Lão Khúng không phải ông nội đứa bé – giấy tờ ghi rõ người thân duy nhất ở quê đã mất. Nhưng… tại sao lão chờ?
Tại sao lão khóc?
Từ hôm đó, bác sĩ Thắng để ý lão nhiều hơn.
Ông nhận ra một điều: Mỗi khi có bệnh nhân nghèo nằm cấp cứu, lão Khúng lại xuất hiện gần hơn, nhìn chăm chăm rồi bỏ đi thật nhanh.
4. Đêm tai nạn
Một đêm, cấp cứu nhận một ca nghiêm trọng: người đàn ông trung niên bị xe tải hất văng, đa chấn thương. Người đưa vào chỉ kịp nói: “Ông ấy đi nhặt rác. Bị tông rồi.”
Không ai nhận dạng được vì ông không có giấy tờ.
Bác sĩ Thắng vừa nhìn thấy khuôn mặt đầy máu ấy thì tim chợt thắt lại.
– Lão… Khúng?!
Cả khoa sững người.
Bao năm đứng ngoài cổng bệnh viện, người ta chưa từng thấy lão bước vào bên trong như một bệnh nhân.
Ca mổ kéo dài bốn tiếng.
Mười bảy mũi khâu ở đầu.
Xương sườn gãy ba chỗ.
Phổi dập nặng.
Nhiều khả năng không qua khỏi.
Khi lão được đẩy vào phòng hồi sức, bác sĩ Thắng đứng lặng hàng phút. Bên cạnh giường, không có ai. Không có người thân. Không có bạn bè. Không có ai gọi hỏi thăm.
Chỉ có… một bao tải rác bác sĩ nhận từ tay người đưa lão vào.
Ông đặt nó dưới chân giường.
Trong thâm tâm, có điều gì đó nghẹn lại.
5. Điều lạ trong bao tải
Ngày hôm sau, lão Khúng vẫn hôn mê.
Bác sĩ Thắng tò mò mở bao tải ra. Ông nghĩ chỉ toàn lon chai nhựa, nhưng bên dưới lại có một cái túi nilon buộc chặt. Trong đó là… tiền. Rất nhiều tiền.
Toàn tiền lẻ: 1.000, 2.000, 5.000, vài tờ 20.000 nhàu nát, xếp thành từng cọc nhỏ, buộc bằng dây thun.
Chị Dung vào thấy ông ngồi đếm tiền thì hỏi:
– Ủa bác sĩ làm gì vậy?
– Số tiền này… có khi cả chục triệu.
– Chục triệu? – chị ngạc nhiên – Ổng tích cóp bằng nhặt rác hả?
– Không chỉ vậy đâu. Tôi nghĩ…
Chị Dung như hiểu ra:
– Á… bác sĩ nghĩ… ổng là người đóng viện phí cho mấy ca vô chủ?
Thắng không trả lời, nhưng ánh mắt đã nói lên hết.
Những khoản tiền bí ẩn.
Những chữ ký nguệch ngoạc.
Người đàn ông lúc nào cũng lấp ló trước cổng bệnh viện…
Tất cả ráp lại thành một câu chuyện im lặng mà lão tự viết nên.
6. Lời thú nhận cuối cùng
Ba ngày sau, lão Khúng tỉnh lại. Yếu đến mức nói không thành tiếng, nhưng ánh mắt vẫn tỉnh táo.
Bác sĩ Thắng ngồi xuống cạnh giường.
– Ông… là người đã đóng viện phí cho các bệnh nhân nghèo? Đúng không?
Lão nhìn ông rồi quay mặt đi.
Im lặng. Nhưng đó không phải là phủ nhận.
– Sao ông làm như vậy? – Thắng hỏi khẽ – Ông nghèo hơn họ mà.
Một lúc lâu, lão mới mở miệng. Giọng khàn đặc, như cát nghiến.
– Vì… tôi mắc nợ… bệnh viện này.
– Nợ gì?
Lão nhắm mắt. Hai giọt nước mắt trượt xuống.
– Năm đó… vợ tôi sắp sinh. Nhà nghèo, tôi hứa sẽ dành tiền để đưa vợ đi đẻ. Nhưng tôi ham làm, ham nhậu… tiền thì tiêu sạch. Vợ đau bụng đẻ giữa đêm, tôi đưa tới đây… nhưng không có tạm ứng. Nghe bác sĩ nói… tôi sợ quá… tôi bỏ chạy. Để mặc bả…
Giọng ông đứt quãng.
– Họ cứu được con gái tôi. Nhưng bả… không qua khỏi. Tôi… bỏ đi luôn. Không dám quay lại. Tưởng mình trốn được tội. Nhưng mỗi đêm nằm bên cầu, tôi nghe tiếng bả khóc… Cả tiếng con bé nữa.
Bác sĩ Thắng lặng người.
– Con ông… giờ ở đâu?
– Chết rồi… – lão run rẩy – Chết hồi ba tuổi vì sốt. Tôi nghèo, không dám đưa đến bệnh viện. Tôi sợ người ta hỏi tôi là ai. Tôi sợ thấy chỗ này…
Lão đấm tay lên ngực:
– Từ đó… tôi thề… thấy ai nghèo, tôi trả… Tôi không cứu được người của tôi… thì cứu người khác.
Ông thều thào:
– Nhưng… không ai tin tôi tốt… họ nhìn tôi… như con chó dại… Tôi quen rồi…
Bác sĩ Thắng nắm lấy tay lão.
– Tôi tin.
Lão cười. Lần đầu tiên Thắng thấy ông cười… như một con người thật sự.
7. Ngày người ta “biết” về lão
Nhưng lão Khúng yếu quá. Đêm sau, ông đi.
Nhẹ như một chiếc lá rơi.
Không người thân. Chỉ có vài y tá, bác sĩ và… cái bao tải rác đặt bên cạnh linh cữu.
Bệnh viện định tổ chức tang lễ đơn giản. Nhưng lúc chuẩn bị làm thủ tục, bác sĩ Thắng nói:
– Chúng ta phải kể sự thật cho mọi người biết.
Thế là câu chuyện được đăng lên bảng tin bệnh viện, chia sẻ nội bộ rồi lan ra ngoài.
Ngày đưa lão về nơi an nghỉ, người dân quanh bệnh viện kéo đến đông bất ngờ. Có người quán cơm từ thiện nhận ra ông từng giúp bà cụ họ khi cấp cứu. Một anh chạy xe ôm nhớ lại: “Hôm đó tôi nằm viện mà không biết ai đóng tiền, hóa ra là ổng…”.
Thậm chí, người bảo vệ thừa nhận:
– Tôi từng xua đuổi ổng. Giờ nghĩ lại… thấy nhục.
Đám tang một người nhặt rác bỗng đông như đám tang của một ân nhân lớn. Không kèn trống, chỉ có những tiếng nấc nghẹn từ những người chưa từng xem ông ra gì.
Trên nắp quan tài, bác sĩ Thắng đặt xuống chiếc nón lá thủng của lão. Bên cạnh, ông đặt thêm cọc tiền lẻ buộc dây thun – phần còn lại trong bao.
– Đây là cuộc đời ông ấy. – Thắng nói.
8. Twist cuối cùng: lá thư không người nhận
Ba ngày sau khi lão được chôn cất, chị Dung mang đến phòng bác sĩ Thắng một phong bì nhàu nát.
– Em tìm thấy cái này trong góc bao tải của ổng. Hình như là thư.
Bên ngoài ghi mấy chữ xiêu vẹo:
“Gửi con gái Ba, nếu con còn sống.”
Bên trong là một mảnh giấy học trò cũ. Nội dung run rẩy:
“Ba xin lỗi. Ba không phải người tốt. Ba hèn.
Nếu con còn sống đâu đó, Ba mong người ta sẽ tốt với con hơn ba.
Ba dành dụm được mấy đồng… để trả cho những người giống con.
Ba không dám gặp lại, sợ con ghét.
Nếu ai nhặt được thư này, xin đừng cười.
Ba thương con nhiều lắm.”
Bác sĩ Thắng chết lặng.
Nhưng điều làm ông rùng mình hơn là dòng cuối thư:
“Tên thật của tôi là Nguyễn Minh Khánh.
Nếu con biết tên mẹ, biết tên này… thì có thể con còn sống.”
Tên đó rất cụ thể – không phải tên “lão Khúng”.
Vài ngày sau, bác sĩ cùng phòng hành chính tra cứu hồ sơ sinh cách đây 35 năm. Và họ tìm thấy một bé gái sinh cùng ngày lão kể, mẹ mất sau sinh, cha ghi tên là… Nguyễn Minh Khánh.
Họ liên hệ theo địa chỉ cũ, hỏi người dân. Một bà hàng xóm nói:
– À… con bé đó được một gia đình hiếm muộn nhận nuôi. Giờ chắc hơn ba mươi rồi. Nghe đâu sống ở Sài Gòn. Giỏi lắm.
Không ai biết chính xác hiện giờ cô ấy sống ở đâu, nhưng họ biết một điều:
Lão Khúng đã chết mà không bao giờ biết rằng đứa con ông cứ tưởng đã mất… thật ra vẫn sống.
Sống tốt.
Sống tử tế.
Có lần, khi cô ấy bị ngất trên đường và được đưa vào bệnh viện tỉnh… chính lão Khúng là người âm thầm đóng viện phí cho một “người xa lạ” ấy – không hề biết đó là con ruột mình.
Nghiệp đời tròn đến mức cay đắng.
9. Kết
Một tuần sau, bệnh viện dựng trước cổng một tấm bảng nhỏ:
“Khu vực này từng là nơi một người nhặt rác đứng mỗi ngày để giúp đỡ những phận đời khó khăn.
Xin hãy sống tử tế.”
Không ghi tên ông.
Vì ông chưa từng muốn ai biết tên mình.
Nhưng người ta thì biết:
Có những người lấp ló ngoài cổng đời ta chỉ để cho… chứ không phải để xin.
Và đôi khi, người tốt nhất lại là người ta từng tránh xa.
