Bà Lành năm nay đã ngoài bảy mươi tuổi. Chồng mất sớm, bà một mình nuôi ba người con trưởng thành. Giờ đây, cả ba đứa đều có nhà cao cửa rộng, công việc ổn định. Thế nhưng, càng lớn chúng lại càng ít về thăm bà. Có lần bà ốm, gọi điện mà con trai cả chỉ bảo: “Mẹ gọi taxi mà đi viện, con đang họp.” Con gái giữa thì kêu bận chăm cháu ngoại, còn cậu út viện cớ đi công tác suốt.
Người mẹ già lặng lẽ trong căn nhà nhỏ vắng hoe, từng ngày trôi qua chỉ có tiếng đồng hồ tích tắc và tiếng gió lùa qua khe cửa. Một tối, bà ngồi trước bàn thờ chồng, nước mắt lưng tròng: “Ông ơi, tôi già rồi, sống cũng chẳng còn bao lâu, vậy mà tụi nó chỉ biết tiền bạc, chẳng ai quan tâm tới mẹ già này.”
Một ý nghĩ chợt lóe lên trong đầu bà. Bà muốn thử xem, nếu một ngày bà không còn minh mẫn nữa, các con sẽ đối xử với bà ra sao. Thế là từ hôm sau, bà bắt đầu giả vờ ngớ ngẩn. Khi thì gọi nhầm tên con, lúc thì lẫn lộn giữa bữa sáng và bữa tối, có khi đang đi chợ bà cũng đứng thừ người giữa đường.
Tin bà Lành bị lẫn nhanh chóng tới tai ba người con. Họ xúm về, nhưng không phải để chăm sóc mà để… bàn bạc. Con trai cả lên tiếng trước:
– Mẹ lẫn rồi, tốt nhất đưa vào viện dưỡng lão. Nhà em nhỏ, không tiện chăm.
Con gái giữa phụ họa:
– Em cũng bận con nhỏ, không có thời gian.
Cậu út cười giả lả:
– Hay chia tiền lương hưu của mẹ ra, mỗi người góp thêm một ít gửi mẹ vào chỗ tốt nhất là được.
Nghe những lời ấy, tim bà thắt lại. Bà chỉ gật đầu, không nói gì. Từ đó, bà sống trong viện dưỡng lão, ngày ngày nhìn ra cổng chờ bóng dáng quen thuộc. Thỉnh thoảng con gái giữa ghé qua vội vã, còn hai cậu con trai gần như biệt tăm. Nhiều đêm bà nằm khóc, hối hận vì đã thử lòng con, bởi bà biết, sự thật phũ phàng còn đau hơn cả cô đơn.
Rồi năm năm trôi qua. Bệnh viện thông báo bà mắc ung thư giai đoạn cuối, không còn sống được bao lâu. Tin ấy tới tai ba người con. Họ vội vã đến viện dưỡng lão, không phải để thăm mẹ mà là để… lo chuyện tài sản. Cậu cả hỏi nhân viên:
– Mẹ tôi có để lại sổ đỏ, vàng bạc gì không?
Con gái giữa rơm rớm nước mắt, nhưng vẫn không giấu được ánh nhìn tính toán:
– Mẹ có viết di chúc chưa?
Cậu út im lặng, cúi đầu, nhưng ai cũng hiểu cậu ta đang nghĩ gì. Nhân viên chỉ lắc đầu:
– Bà cụ chẳng có gì ngoài ít tiền lương hưu, nhưng bà có gửi lại một phong bì, dặn khi nào ba người tới thì đưa.
Họ mở phong bì, thấy một mảnh giấy ngắn ngủi, nét chữ run rẩy: “Mẹ xin lỗi vì đã giả điên để thử lòng các con. Mẹ không trách, chỉ buồn. Năm năm nay mẹ sống không còn ý nghĩa, nhưng cũng đủ để hiểu, trên đời này không gì đau hơn khi sinh con mà cuối cùng vẫn cô độc rời bỏ thế gian.”
Cầm mảnh giấy, cậu út bật khóc. Những giọt nước mắt muộn màng rơi xuống tờ di chúc không hề tồn tại. Con gái giữa run rẩy nắm tay mẹ đang mê man trên giường, lần đầu tiên sau bao năm mới nhận ra bàn tay gầy guộc ấy từng vỗ về cô qua bao giông bão.
Mẹ họ đã tỉnh lại đôi chút. Bà nhìn các con, mắt nhòe nước:
– Mẹ… mẹ xin lỗi… nếu không giả điên, mẹ sẽ không biết các con nghĩ gì… Nhưng giờ thì muộn rồi…
Cậu cả quỳ sụp bên giường, giọng nghẹn ngào:
– Mẹ ơi, con sai rồi, mẹ đừng bỏ con…
Nhưng bà chỉ mỉm cười, đôi môi run run nhưng ánh mắt lại bình yên lạ thường. Bà khẽ nhắm mắt, hơi thở nhẹ dần rồi tắt hẳn. Giây phút ấy, ba người con mới vỡ òa. Họ ôm lấy nhau khóc nức nở, nhưng tất cả đã quá muộn. Người mẹ từng hy sinh cả cuộc đời vì con giờ ra đi trong nỗi cô đơn và tủi hờn, để lại bài học xé lòng: Đừng để khi mất đi rồi, mới biết mình đã vô tâm đến thế nào.
