Tôi vẫn thường tự hào rằng mình là một người đàn ông biết tính toán. Sau ngày cưới, tôi đã ngồi xuống và trịnh trọng bàn với vợ rằng tất cả tiền nong trong nhà nên do một tay tôi quản lý. Lý do tôi đưa ra rất hợp lý: để tránh việc cô tiêu xài phung phí hay mềm lòng đem tiền cho nhà ngoại vay mượn. Vợ tôi – Linh, một người phụ nữ nhỏ nhắn, ít nói – chỉ lặng lẽ gật đầu, không cãi lại nửa lời. Sự đồng thuận dễ dàng của cô càng củng cố niềm tin trong tôi rằng quyết định của mình là hoàn toàn đúng đắn.
Từ đó, một thông lệ được thiết lập. Mỗi sáng trước khi đi làm, tôi sẽ rút ví, cẩn thận lấy ra một tờ 100 nghìn đồng mới cứng và đưa cho cô.
“Em đi chợ mua gì thì mua. Tiêu cho khéo nhé,” tôi nói, giọng điệu vừa là dặn dò, vừa như một lời ban ơn.
Cô chỉ mỉm cười, một nụ cười hiền lành và khó đoán. “Vâng, anh.”
Năm này qua năm khác, con số 100 nghìn vẫn không thay đổi. Nhưng bằng một phép màu nào đó, nó vẫn đủ. Nhà lúc nào cũng sạch sẽ tinh tươm, cơm canh nóng hổi, tươm tất, áo quần của tôi và con trai luôn được là ủi phẳng phiu, thơm tho. Tôi thậm chí còn tự mãn khoe với bạn bè trong những buổi nhậu:
“Phụ nữ mà biết vun vén, tiết kiệm như vợ tao, bây giờ hiếm lắm! Phải biết dạy vợ từ thuở bơ vơ mới về.”
Lũ bạn gật gù thán phục, còn tôi thì phổng mũi vì cho rằng mình đã “thuần hóa” được một người vợ hoàn hảo. Cô không bao giờ đòi hỏi, không một lời kêu ca, và quan trọng nhất, không bao giờ nhắc đến chuyện gửi tiền về cho bố mẹ đẻ. Tôi càng thêm yên tâm, cho rằng mình đã cắt đứt được mối lo “họ ngoại”. Thi thoảng bố mẹ vợ gọi điện lên, cô cũng chỉ nói dăm ba câu bâng quơ rồi cúp máy. Khi tôi hỏi, cô chỉ đáp gọn:
“Bố mẹ dưới quê vẫn ổn anh ạ.”
Tôi cũng chẳng bao giờ chủ động gọi về hỏi thăm hay đề nghị về quê. Phần vì công việc bận rộn, phần lớn hơn là vì tôi sợ phải đối mặt với cảnh nhờ vả, vay mượn. Trong đầu tôi, nhà vợ ở quê là một cái giếng không đáy, và tôi, người đàn ông khôn ngoan, sẽ không bao giờ để mình rơi vào cái bẫy đó. Tôi đã xây nên một bức tường thành kiên cố quanh gia đình nhỏ của mình, và tôi chính là người canh gác, quyết định mọi thứ ra vào.
Rồi một chiều đầu hè oi ả, khi tôi đang ngồi xem tivi sau giờ làm, điện thoại bất ngờ reo lên. Là số của bố vợ. Tôi khẽ nhíu mày, đưa máy cho Linh đang loay hoay trong bếp. Nhưng cô lại đẩy tay tôi, ra hiệu tôi nghe máy.
“Alo, bố ạ.”
“Thành à,” giọng bố vợ ở đầu dây bên kia có vẻ nghiêm túc khác thường. “Cuối tuần này hai đứa sắp xếp về quê gấp nhé, có chuyện quan trọng bố mẹ muốn nói.”
Tôi chép miệng, tắt điện thoại rồi quay sang nói với vợ: “Lại tiền nong gì đây. Chắc dưới quê có việc nên gọi về để nhờ vả rồi.”
Linh không nói gì, chỉ lẳng lặng dọn mâm cơm. Nhưng dù trong lòng có chút bực bội, tôi cũng không thể từ chối. Dù sao đó cũng là phép tắc tối thiểu. Tôi đồng ý về, bụng thầm tính toán xem nếu họ có hỏi vay thì nên từ chối thế nào cho khéo léo mà không bị chê là con rể keo kiệt. Tôi thậm chí còn chuẩn bị sẵn vài lý do: công ty đang khó khăn, con sắp vào lớp một tốn kém… Tôi tự tin rằng mình có thể xử lý mọi tình huống.
Sáng thứ Bảy, chúng tôi lên đường. Con trai nhỏ được gửi sang nhà ông bà nội. Suốt chặng đường dài gần trăm cây số, tôi không ngừng cằn nhằn về con đường đất bụi bặm, về cái nắng gay gắt, về việc phải bỏ phí cả một ngày cuối tuần quý giá.
Nhưng khi chiếc xe rẽ vào con đường làng quen thuộc, tôi chợt khựng lại. Con đường đất ngày nào giờ đã được thay thế bằng một lớp bê tông phẳng lì, sạch bóng. Hai bên đường, thay vì cỏ dại um tùm, giờ là những hàng hoa mười giờ, hoa chiều tím rực rỡ khoe sắc. Tôi nghĩ bụng, chắc là chính quyền địa phương đầu tư làm nông thôn mới. Cũng tốt, đi lại đỡ vất vả.
Khi đến gần đầu ngõ nhà vợ, tôi hoàn toàn sững sờ. Nơi vốn là căn nhà cấp bốn lụp xụp, mái ngói cũ kỹ mà tôi vẫn nhớ, giờ đây là một ngôi nhà hai tầng bề thế, sơn màu vàng kem rực rỡ dưới nắng hè. Cánh cổng sắt lớn được chế tác tinh xảo, bên trên có lắp camera an ninh sáng loáng. Một tấm biển đá hoa cương nhỏ treo ngay ngắn trên cột cổng, khắc dòng chữ:
“Nhà ông bà Lành – bà Hà” — chính là tên của bố mẹ vợ tôi.
Tôi dụi mắt, không tin vào những gì mình đang thấy. Tôi quay sang Linh, giọng lắp bắp:
“Ơ… nhà mình… đổi rồi à? Bố mẹ bán nhà cũ đi đâu rồi?”
Vợ tôi chỉ mỉm cười, một nụ cười quen thuộc nhưng hôm nay lại có vẻ gì đó thật khác lạ.
“Vâng, nhà mình mới xây năm ngoái đấy anh.”
Tôi còn chưa kịp hỏi thêm câu nào thì từ trong khoảng sân rộng lát gạch đỏ, bố vợ tôi bước ra. Ông không còn mặc bộ quần áo nâu sờn cũ mà tôi vẫn thấy, thay vào đó là chiếc áo sơ mi sáng màu, dáng vẻ khỏe khoắn, hồng hào. Ông cười một nụ cười rạng rỡ, tiếng cười sang sảng vang cả một góc sân.
“Về rồi à con rể! Chà, đi đường có mệt không? Vào đây uống nước rồi vào xem mẹ vợ con sắm sửa trong nhà thế nào!”
Tôi bước vào sân như người mộng du. Bên trong, mọi thứ đều mới tinh, hiện đại và đắt tiền. Từ chiếc tủ lạnh side-by-side to gần bằng cái tủ quần áo của tôi, bộ bàn ghế gỗ gụ chạm khắc tinh xảo, đến nền gạch men sáng bóng có thể soi gương. Khoảng sân sau được quy hoạch gọn gàng, có cả một chuồng gà kiên cố và một dàn rau thủy canh xanh mướt. Đây không phải là cảnh tượng của một gia đình nông thôn mà tôi vẫn tưởng tượng. Nó giống như một biệt thự nghỉ dưỡng nhỏ.
Tôi lắp bắp, câu hỏi bật ra khỏi miệng một cách vô thức:
“Bố mẹ… trúng số độc đắc ạ?”
Mẹ vợ tôi từ trong bếp bưng ra một đĩa hoa quả tươi rói, bà chỉ cười hiền hậu, một nụ cười ẩn chứa niềm tự hào không thể che giấu.
“Trúng số gì đâu con. Tất cả nhà cửa, đồ đạc này… đều do một tay con Linh nó lo hết đấy! Nó không chỉ gửi tiền về xây nhà, mà còn mở cho mẹ cái quán tạp hóa nhỏ ở ngoài đầu ngõ, rồi sắm cả chiếc xe máy mới cho bố mày đi lại cho tiện nữa.”
Tai tôi ù đi. Tôi bàng hoàng quay sang nhìn Linh. Năm năm qua, tôi giữ hết tiền lương của cô – mà thật ra, cô làm gì có lương, vì sau khi sinh con cô đã nghỉ việc ở nhà nội trợ. Mỗi ngày tôi chỉ đưa cho cô đúng 100 nghìn đồng. Vậy cô lấy đâu ra cả một gia tài để gửi về cho bố mẹ? Chẳng lẽ cô giấu tôi đi làm việc gì đó mờ ám? Hay là… đi vay nặng lãi? Hàng loạt những suy nghĩ tồi tệ nhất lướt qua đầu tôi.
Tối hôm đó, trên đường về lại thành phố, không gian trong xe im lặng đến ngột ngạt. Tôi không thể tập trung lái xe. Hình ảnh ngôi nhà hai tầng khang trang và lời nói của mẹ vợ cứ lặp đi lặp lại trong đầu tôi. Cuối cùng, không thể chịu đựng được nữa, tôi đỗ xe vào lề đường, quay sang hỏi vợ, giọng tôi khô khốc:
“Em lấy đâu ra nhiều tiền như vậy? Em đừng nói với anh là đi vay mượn xã hội đen đấy nhé.”
Linh không hề tỏ ra sợ hãi hay bối rối. Cô nhìn thẳng vào tôi, đôi mắt cô trong đêm tối dường như sáng lên một cách lạ kỳ.
“Anh còn nhớ hồi em làm kế toán cho công ty xây dựng không? Trước khi nghỉ sinh cu Bin, em có giữ lại một chút cổ phần trong công ty cũ. Em coi đó như một khoản tiết kiệm. Em không nói với anh vì em biết tính anh. Mấy năm sau này, công ty làm ăn phát đạt, mở rộng ra nhiều dự án lớn và bắt đầu chia cổ tức hằng năm. Số tiền đó không nhỏ.”
Tôi chết lặng. Cổ phần? Cổ tức? Những từ ngữ đó giống như đến từ một thế giới khác, một thế giới mà tôi chưa bao giờ nghĩ người vợ nhỏ bé, lặng lẽ của mình lại thuộc về.
“Vậy… vậy sao em không dùng tiền đó cho gia đình mình? Sao em lại giấu anh? Em để bố mẹ anh sống trong căn nhà tập thể cũ kỹ, trong khi lại xây nhà lầu cho bố mẹ em?” Tôi gần như hét lên, cảm giác bị phản bội và lừa dối dâng lên nghẹn đắng.
Linh vẫn bình tĩnh. Cô khẽ lắc đầu.
“Vì em thấy anh luôn sống trong nỗi sợ bị người khác dựa dẫm, kể cả em và gia đình em. Anh luôn muốn chứng tỏ mình là trụ cột, là người gánh vác, là người duy nhất có khả năng lo cho cả nhà. Em không muốn tranh cãi với anh bằng lời nói, vì em biết anh sẽ không bao giờ nghe. Em chỉ muốn dùng hành động để anh hiểu.”
Cô ngừng lại một chút, để những lời nói của mình ngấm vào tôi.
“Anh nghĩ rằng mình đang ‘nuôi’ cả nhà bằng tiền lương của anh, bằng 100 nghìn mỗi ngày của anh. Nhưng thật ra, suốt năm năm nay, chính số tiền cổ tức của em đã âm thầm trả hết học phí trường quốc tế cho con, mua các gói bảo hiểm sức khỏe cho cả gia đình mình, và cân đối mọi khoản chi tiêu lớn nhỏ khác mà anh không hề hay biết. Tiền điện nước, tiền hiếu hỷ, tiền mua sắm đồ đạc trong nhà… Số tiền 100 nghìn của anh, em chỉ dùng để đi chợ hằng ngày thôi.”
Tôi hoàn toàn im lặng. Toàn bộ cái “tự hào” về sự tính toán, về khả năng quản lý tài chính, về việc “dạy vợ” của tôi… tất cả đã sụp đổ tan tành trong một phút chốc. Tôi giống như một gã hề, một kẻ ngốc tự mãn đang vỗ ngực khoe khoang về sự khôn ngoan của mình, trong khi người đứng sau sân khấu thực sự lại là người mà tôi xem thường nhất.
Người phụ nữ cầm 100 nghìn mỗi ngày để đi chợ ấy hóa ra không hề cam chịu – cô chọn sự im lặng để giữ gìn sự bình yên cho gia đình, để bảo vệ lòng tự trọng mong manh của chồng mình, chứ không phải vì cô yếu đuối hay phụ thuộc. Cô ấy đã âm thầm xây dựng không chỉ một, mà là hai mái ấm: một ngôi nhà vật chất cho bố mẹ, và một mái ấm tình cảm cho chúng tôi, nơi mà lòng tự tôn của tôi không bị tổn thương.
Tôi cảm thấy mặt mình nóng bừng vì xấu hổ. Tôi đã nhìn cô ấy, sống cùng cô ấy mỗi ngày trong suốt năm năm, nhưng tôi chưa bao giờ thực sự thấy cô ấy. Tôi chỉ thấy một hình ảnh mà tôi muốn thấy: một người vợ ngoan ngoãn, tiết kiệm, và có phần hơi ngốc nghếch.
Tôi khẽ khàng cất lời, giọng lạc đi:
“Anh… anh xin lỗi… vì đã không nhìn thấy em.”
Linh mỉm cười, một nụ cười thật sự, không còn vẻ cam chịu hay khó đoán nữa. Cô lấy trong túi xách ra một tập giấy được gấp gọn gàng và đưa cho tôi.
“Em đã rút một phần vốn và mua thêm cổ phần mới. Giờ nó đứng tên cả hai chúng ta. Gia đình là của cả hai vợ chồng mình mà, đúng không anh?”
Tôi run run cầm lấy tờ giấy. Trên đó, tên của tôi và tên cô ấy được đặt cạnh nhau, bình đẳng. Tôi siết chặt tay cô, một cái siết tay thật chặt, như thể sợ rằng nếu buông ra, tôi sẽ đánh mất người phụ nữ tuyệt vời này mãi mãi.
Lần đầu tiên sau nhiều năm, tôi cảm thấy mình thật nhỏ bé, nhưng trong lòng lại thanh thản một cách lạ thường. Bởi vì cuối cùng tôi cũng nhận ra: hạnh phúc thật sự không nằm ở việc ai là người cầm chìa khóa két sắt, mà là ai đang âm thầm dùng cả trái tim và trí tuệ của mình để giữ gìn cho cả mái ấm này. Và người đó, không ai khác, chính là vợ tôi.
