1. Gia đình nổ tung ngay sau đám tang
Ông nội tôi mất vào một buổi chiều tháng Sáu oi bức. Trời nóng đến mức người ta nói “quỷ cũng ngại đi bắt người”, vậy mà ông lại ra đi nhẹ như thở dài. Đám tang chỉ gọn trong hai ngày, vì ông lúc sinh thời đã dặn:
“Đừng làm rình rang, mất công mấy đứa cháu.”
Tôi tưởng mọi chuyện sẽ kết thúc trong yên bình, cho đến khi mọi người vừa đưa ông ra đồng, bà nội đột ngột quay sang đập gậy xuống đất và chỉ thẳng mặt mẹ kế tôi:
— Cô trả lại nhà đất cho con cháu tôi ngay! Đừng tưởng ông ấy chết rồi là cô nuốt trôi! Cô là loại cướp!
Mẹ kế tôi – cô Hạnh – đứng chết lặng. Cô ấy lấy ba tôi năm tôi vừa lên mười, hiền lành, làm y tá ở trạm xá, sống chẳng bao giờ to tiếng với ai.
Ba tôi thì luống cuống:
— Mẹ nói gì vậy? Đất đai thì vẫn để trong tủ gỗ của ba mẹ kia mà…
Bà nội dằn từng chữ:
— Tủ đó rỗng! Sổ đỏ không còn!
Từ khuya qua mẹ đã mở, không thấy tờ nào! Nếu không phải cô ta lấy thì ai?
Cả họ nhà trong-chửng nhìn sang cô Hạnh như thể đang nhìn kẻ trộm. Cô ấy đỏ bừng mặt, mắt ngân ngấn.
Tôi đứng cạnh mẹ kế, lần đầu tiên trong đời cảm nhận rất rõ ràng: gia đình này sắp nát.
2. Nghiêng ngả những lời buộc tội
Bà nội nhất quyết kéo mẹ kế ra xã lập biên bản. Mấy cô bác trong họ thì xúm lại thêm dầu vào lửa:
— Cô ấy sống với chú (tức ba tôi) mấy năm nay, ông già ốm đau, ai chăm? Cô ấy! Sổ đỏ trong tủ gỗ ngay phòng cô ấy quét dọn, không lấy thì ai?
— Biết đâu trộm vào? — Ba tôi vớt vát.
— Trộm gì mà chỉ lấy sổ đỏ? Tiền vàng vẫn còn y nguyên! — Cô ruột tôi gắt.
Cả nhà như đang xử án. Mẹ kế tôi chỉ im lặng, tay run run:
— Con không lấy. Con chưa bao giờ đụng vào tủ của ông bà.
Nhưng chẳng ai tin.
Tôi can thiệp:
— Con sẽ kiểm tra lại tủ. Có khi bà nhớ nhầm ổ khóa hay nhầm chỗ cất?
Bà nội trợn mắt:
— Tao sống bảy mươi năm trong cái nhà này mà mày bảo tao nhầm à?
Tôi thở dài. Trong gia đình này, hễ động đến đất đai, lý lẽ không còn tác dụng. Tôi quyết định làm việc duy nhất tôi có thể: tự mình mở tủ.
3. Cái tủ gỗ hơn 40 năm và ổ khóa kỳ lạ
Đó là cái tủ sồi ông nội tôi tự đóng hồi ba tôi còn nhỏ. Khóa kiểu xoay, chìa đã cũ, ổ khóa rít như sắp gãy.
Bên trong đúng như bà nói: trống trơn.
Không có tập hồ sơ đỏ viền vàng vẫn nằm ở góc trái như tôi nhớ lúc bé từng thấy.
Không có giấy tờ đất vườn, đất đồi, nhà cũ, nhà mới.
Không có sổ tiết kiệm lão nội vẫn khoe “để dành cho cháu đích tôn”.
Tôi nuốt khan. Sự biến mất đó quá bất thường để mà nói “bà nhớ nhầm”.
Và có một điều khiến tôi chú ý: ổ khóa có dấu xước mới.
Như thể vừa bị ai đó lách mở bằng vật cứng.
Tôi quay ra. Bà nội vẫn hầm hầm, trong khi cô Hạnh tái mét.
— Cháu nghĩ… có người mở khóa tủ.
— Ai? — Cả nhà đồng thanh.
Tôi nhìn quanh. Cả họ chen chúc trong gian nhà cũ, ánh mắt hướng về tôi, rồi theo quán tính đổ dồn lên mẹ kế.
Tôi biết mình phải tìm sự thật nhanh, nếu không cô Hạnh sẽ bị “xử” theo luật gia đình.
4. Lời trăn trối kỳ lạ của ông nội
Tối hôm đó, tôi ngồi một mình trên chiếc phản gỗ, nhớ lại câu ông nội nói với tôi cách đây hai tuần:
“Nhà đất không quan trọng bằng người giữ nó. Có người giữ mà không sai, thì mới là nhà.”
Tôi lúc đó chẳng để tâm. Nhưng bây giờ nghĩ lại, có gì đó… không đúng.
Ông nội không già yếu đến mức lú lẫn.
Ông lại cực kỳ cẩn thận chuyện tài sản.
Chẳng lẽ… ông đã tự chuyển giấy tờ đi?
Nhưng đưa cho ai?
Bà nội thì không biết.
Ba tôi thì ngơ ngác.
Cô ruột, chú ruột càng không.
Chỉ còn một người: tôi.
Một ý nghĩ lóe lên. Tôi bật dậy, chạy sang phòng cũ của ông, kiểm tra ngăn kéo dưới chiếc bàn gỗ cạnh giường.
Trong góc có một phong bì màu vàng niêm kỹ, ghi đúng ba chữ:
“ĐỂ QUYÊN.”
Quyên – chính là tôi.
Tôi run run mở ra.
Bên trong không phải sổ đỏ.
Mà là một chiếc chìa khóa nhỏ, cũ, có khắc số 07.
Kèm theo một mảnh giấy với chữ ông nội:
“Khi nào tao không còn nữa, mở két sắt dưới nền gạch phòng bếp. Đừng nói cho ai. Chỉ tin đứa nào sống tử tế.”
Tôi chết lặng.
Két sắt?
Dưới nền gạch?
Không ai trong nhà biết ông có két.
Nền bếp thì lót gạch từ hồi tôi còn bé.
Nếu có thật, thì ông đã chuẩn bị chuyện này từ rất lâu.
5. Bí mật dưới nền gạch bếp
Rạng sáng hôm sau, khi cả nhà còn chưa thức dậy để tiếp tục “xử” mẹ kế, tôi lén vào bếp.
Nền gạch vuông cũ kĩ. Tôi nhẩm quanh nhớ lại… Gạch hàng ngoài đều hơi phai, riêng một viên sát chân tường có màu sậm hơn.
Tôi cạy thử.
“Cạch.”
Viên gạch bật lên rất dễ dàng.
Bên dưới chính là một két sắt màu đen, cũ nhưng chắc chắn.
Ổ khóa tròn vừa khít chìa “07”.
Tôi mở.
Và… toàn bộ số sổ đỏ, giấy tờ đất, cùng một xấp sổ tiết kiệm dày cộm đều nằm im trong đó.
Nhưng bất ngờ nhất là một phong bì riêng, đề:
“Gửi Hạnh – vợ của con trai tao.”
Tôi nín thở.
6. Bức thư khiến toàn bộ câu chuyện đảo chiều
Tôi cầm phong bì và gom toàn bộ giấy tờ, mang lên phòng khách – nơi cả nhà đang lôi mẹ kế ra chất vấn.
Bà nội đập bàn:
— Hôm nay phải ra xã! Không thể để nó nuốt trọn tài sản nhà này!
Ba tôi chỉ biết thở dài mệt mỏi. Mẹ kế thì đã khóc đến cạn nước mắt.
Tôi đặt két sắt xuống bàn rầm một cái.
Mọi người nín lặng.
Tôi nói rõ từng chữ:
— Sổ đỏ không mất. Ông đã chuyển đi từ trước. Đây là két sắt ông nội giấu dưới nền bếp.
Cả căn phòng chết lặng như đình đám bị tắt loa.
Bà nội đứng không vững, run run:
— Gì… gì cơ?
Tôi mở két. Sổ đỏ nằm đó – nguyên vẹn, bọc nylon kỹ càng.
Nhưng tôi chưa dừng lại. Tôi mở phong bì không đề tên tôi, mà đề tên Hạnh – mẹ kế.
Tôi đưa cho cô ấy:
— Đây là thư của ông nội để lại cho mẹ.
Mẹ kế mở thư. Đọc được vài dòng, cô ôm miệng bật khóc.
Tôi giật mình. Ba tôi lao lại, đọc cùng cô.
Rồi ông… quỵ xuống ghế.
Tôi lấy thư, đọc lên trước cả họ.
7. Di nguyện thật sự của ông nội
Chữ ông nội run nhưng rõ.
“Hạnh, cảm ơn con mấy năm trời đã chăm tao lúc ốm đau. Con đối xử với tao như cha ruột, còn hơn cả ba đứa con gái tao sinh ra.
Tao biết con không muốn ai phật lòng nên cứ nhịn, nhưng tao thì không muốn con chịu thiệt.
Toàn bộ tiền dành dụm và một thửa đất 200m sau nhà, tao để riêng cho con. Không để trong tủ vì sợ gây chuyện, tao cất trong két.
Còn lại, phần của nhà vẫn chia cho con cháu.
Ai nghi oan cho con, cứ đưa thư này cho họ đọc.”
Mẹ kế ôm mặt khóc nức lên, nhưng không phải vì vui — mà vì sự oan ức mấy ngày trời cuối cùng cũng sáng tỏ.
Cả nhà không ai nói được lời nào.
Bà nội ngồi xuống, tay run, miệng lắp bắp:
— Tôi… tôi không biết… tôi cứ tưởng…
Ba tôi ôm vợ, nghẹn giọng:
— Anh xin lỗi… đáng ra anh phải tin em hơn.
Những gương mặt lúc nãy còn đòi lôi cô ra xã “vạch mặt” giờ cúi gằm.
Tôi đóng thư lại, nhìn từng người:
— Mọi chuyện ông đã sắp xếp. Lỗi là chúng ta thiếu niềm tin, nhất là với người không hề tranh giành gì.
Cô ruột xấu hổ:
— Cô… cô xin lỗi. Cô nóng quá…
Nhưng đã quá muộn. Vết thương trong lòng mẹ kế khó mà lành ngay được.
8. Cú twist cuối: Tại sao ông nội giấu két?
Tối hôm đó, khi mọi người lục tục ra về, tôi dọn lại bếp và bắt gặp một mảnh ghi chú khác, giấu dưới viên gạch ông từng kê.
Trong đó ông viết vội:
“Nhà này nhiều chuyện, tao không tin ai ngoài thằng Quyên và con Hạnh.
Sổ đỏ để trong tủ thế nào cũng có ngày bị lật tung. Tao buộc phải giấu.
Nhớ giúp ba con sống công bằng hơn, đừng để người hiền chịu thiệt.”
Tôi đứng đó rất lâu.
Thì ra… ông biết tất cả từ trước.
Biết rằng khi ông mất, gia đình sẽ xào xáo vì tài sản.
Biết rằng người hiền nhất nhà – mẹ kế tôi – sẽ bị nghi oan đầu tiên.
Và ông chọn cách bảo vệ cô bằng cách giấu tất cả, giao lại cho đúng hai người:
một người tử tế, một người ông tin.
Tôi bỗng thấy sống mũi cay cay.
9. Sự thay đổi sau cơn giông
Ba tôi từ hôm đó thay đổi hẳn.
Ông nói chuyện nhẹ nhàng hơn, bớt nặng nề và luôn đứng về phía vợ.
Bà nội thì thường xuyên sang xin lỗi, đòi phụ giúp cô Hạnh việc nhà.
Cả họ thì tự dưng… ít sang hẳn. Họ không dám phát ngôn bừa nữa, nhất là sau ngày bị “phơi mặt” vì nghi oan người khác.
Mẹ kế thì vẫn hiền như cũ, nhưng nụ cười của cô đã khác: đỡ ngượng ngùng, đỡ sợ hãi, đỡ phải dè chừng.
Còn tôi… mỗi lần đi ngang qua nền bếp, tôi đều nhớ câu ông nội viết:
“Nhà không giữ bằng xi măng, mà giữ bằng người tử tế.”
Ông nói đúng.
Tài sản dù nhiều đến mấy cũng không thể bằng niềm tin — thứ mà chỉ cần một lời cáo buộc có thể đập nát.
10. Lời kết
Ngày giỗ đầu của ông nội, cả nhà quây quần, bình yên đến lạ.
Tôi đặt lên bàn thờ bức thư ông để lại, khấn thầm:
“Ông ơi, mọi chuyện ông lo trước đều đúng cả. Nhờ ông, nhà mình mới còn được nguyên vẹn.”
Trong khoảnh khắc đó, tôi hiểu rằng:
Có những bí mật người già giữ lại không phải để che giấu – mà để bảo vệ người hiền.
Và đôi khi, phải chờ đến lúc mở tủ sổ đỏ… chúng ta mới biết ai là người thực sự đáng tin trong một gia đình.
