Tôi năm đó 26 tuổi, sinh ra và lớn lên trong một gia đình nghèo ở một miền quê nhỏ heo hút. Ký ức tuổi thơ của tôi là những ngày mẹ tần tảo bên gánh hàng tạp hóa xập xệ, còn bố thì phơi mình dưới nắng gắt trên các công trình xây dựng, tấm lưng trần đẫm mồ hôi. Từ nhỏ, tôi đã quen với những bữa cơm độn khoai, những chiếc áo vá vai sờn cũ. Nhưng chính sự thiếu thốn ấy đã hun đúc trong tôi một ý chí sắt đá, rằng mình phải học, phải vươn lên để thay đổi số phận.
Tốt nghiệp đại học, tôi tự mình nộp đơn xin việc, thuê một căn phòng trọ nhỏ xíu ở thành phố, và sống tiết kiệm từng đồng để mỗi tháng đều đặn gửi một khoản tiền nhỏ về quê phụ giúp bố mẹ. Cuộc sống cứ thế trôi đi trong guồng quay của công việc và những lo toan, cho đến khi tôi gặp Hoàng.
Hoàng là một chàng trai thành phố điển hình – con trai duy nhất của một gia đình có điều kiện, gia giáo. Anh hiền lành, ít nói, và có một nét gì đó rất ấm áp. Anh không giống những người tôi từng gặp; anh không nhìn vào hoàn cảnh của tôi, mà nhìn vào con người tôi. Anh luôn nắm chặt tay tôi và nói: “Nhà anh hơi khó tính, nhưng nếu em thật lòng, anh nhất định sẽ bảo vệ em.”
Tình yêu của chúng tôi cứ thế nảy nở, giản dị mà chân thành. Sau hơn một năm yêu nhau, Hoàng nói muốn đưa tôi về ra mắt gia đình. Lòng tôi vừa mừng vừa lo. Tôi hồi hộp chuẩn bị cho buổi gặp mặt quan trọng này. Tôi không có tiền để mua những món quà đắt đỏ, sang trọng. Thay vào đó, tôi chọn một túi hoa quả tươi ngon nhất từ khu chợ gần nhà và một hộp bánh đậu xanh mẹ mới gửi từ quê lên. Tất cả đều được tôi gói ghém cẩn thận trong một chiếc túi vải mộc mạc. Tôi biết, với nhiều người, quà ra mắt phải là giỏ trái cây nhập khẩu lấp lánh hay hộp quà tiền triệu. Nhưng tôi chỉ có bấy nhiêu – và tôi muốn họ thấy một con người tôi chân thật, giản dị, không màu mè.
Chương Một: Bữa Cơm Định Mệnh
Ngày hôm đó, khi đứng trước căn biệt thự bề thế của nhà Hoàng, tôi bất giác siết chặt quai túi. Hoàng nắm tay tôi, mỉm cười trấn an: “Đừng lo, có anh ở đây.”
Cánh cửa gỗ nặng trịch mở ra. Mẹ anh, một người phụ nữ sang trọng với mái tóc uốn kiểu cách và bộ đồ ở nhà đắt tiền, đón tôi bằng một ánh mắt lạnh tanh. Bà lướt từ đầu đến chân tôi, rồi dừng lại ở chiếc túi vải trên tay tôi. Một nụ cười nhạt thoáng qua môi bà rồi biến mất ngay lập tức. Bà nói nhỏ, nhưng đủ để tôi nghe thấy từng chữ một, như một nhát dao khứa vào lòng tự trọng của tôi: “Ra mắt mà mang có thế thôi à? Người thành phố ai lại làm thế bao giờ.”
Cổ họng tôi nghẹn lại. Tôi khẽ cúi đầu, cố gắng giữ cho giọng mình không run rẩy: “Dạ, thưa cô, con chỉ nghĩ đến thăm cô chú thì có chút quà cây nhà lá vườn ạ. Đây là tấm lòng của con.”
Bà không nói gì thêm, chỉ hờ hững chỉ tay vào trong nhà. Bữa cơm hôm ấy, tôi sẽ không bao giờ quên. Khi tôi và Hoàng bước vào phòng ăn, tôi thấy rõ một mâm cỗ thịnh soạn đã được bày sẵn trên bàn – gà luộc da vàng óng, canh măng hầm móng giò, tôm nướng muối ớt, mực xào dứa, cá diêu hồng hấp xì dầu… Mùi thơm nức mũi lan tỏa khắp căn phòng. Lòng tôi chợt ấm lại, có lẽ bà chỉ khắt khe bên ngoài thôi.
Nhưng khi tôi vừa đặt túi quà xuống, bà lẳng lặng, không một lời giải thích, bưng từng đĩa thức ăn trên bàn cất hết vào trong bếp. Không khí trong phòng im lặng đến nghẹt thở. Hoàng đỏ bừng mặt, anh định nói gì đó nhưng lập tức bị ánh mắt sắc lẻm của mẹ chặn lại, đành cúi đầu im lặng. Tôi đứng đó, chết trân, cảm giác như mình vừa bị một gáo nước lạnh dội thẳng vào mặt.
Một lúc sau, bà mang ra một đĩa rau muống luộc xanh ngắt, bên cạnh là một chén nước mắm tỏi ớt. Bà đặt đĩa rau xuống giữa bàn, nơi đáng lẽ là của những món ăn thịnh soạn kia, rồi nói một cách thản nhiên: “Ăn cơm thôi. Nhà cô hôm nay ăn chay.”
Lời nói dối vụng về và tàn nhẫn ấy khiến tim tôi thắt lại. Tôi nhìn Hoàng, thấy anh bối rối, ánh mắt đầy vẻ có lỗi nhưng bất lực. Tôi hiểu rằng, lời hứa “bảo vệ em” của anh đã tan thành mây khói trước quyền lực của mẹ.
Nhưng tôi không khóc. Tôi không cho phép mình yếu đuối trước mặt người phụ nữ này. Tôi nở một nụ cười nhẹ, ngồi xuống ghế, gắp miếng rau muống đầu tiên, chấm vào chén nước mắm rồi từ tốn đưa lên miệng, ăn một cách ngon lành. “Con cảm ơn cô. Rau muống là món con thích nhất ạ. Ở quê con hay ăn lắm, vừa mát vừa lành.”
Không một ai nói gì thêm. Bữa cơm diễn ra trong sự im lặng nặng nề, chỉ có tiếng bát đũa va vào nhau loảng xoảng. Tôi vẫn bình tĩnh, thỉnh thoảng lại mỉm cười, cố gắng bắt chuyện một cách vui vẻ, rót nước mời mọi người. Tôi biết, mỗi hành động của mình đều đang được quan sát, đánh giá. Bố của Hoàng từ đầu đến cuối chỉ im lặng, thỉnh thoảng lại liếc nhìn tôi với ánh mắt dò xét.
Trong lòng tôi lúc ấy, chỉ còn lại một suy nghĩ duy nhất: Nếu hôm nay họ xem thường mình vì mình nghèo, vì món quà quê mùa, thì sau này, mình nhất định sẽ chứng minh giá trị của bản thân bằng chính cuộc sống của mình. Tôi sẽ không để ai có thể dùng vật chất để đo đếm con người tôi nữa.
Sau hôm ra mắt định mệnh ấy, Hoàng dần ít nhắn tin, ít gọi điện hơn. Tôi hiểu. Anh đang phải đứng giữa một bên là người mẹ quyền lực và một bên là cô người yêu “không cùng đẳng cấp”. Anh đã không thể giữ lời hứa của mình. Cuối cùng, một buổi tối mưa buồn, anh hẹn gặp tôi và nói lời chia tay. Giọng anh đầy day dứt: “Mẹ anh không đồng ý. Bà nói… chúng ta không cùng đẳng cấp. Anh xin lỗi, Mai à. Anh đã cố gắng, nhưng không thể làm khác được.”
Tôi chỉ mỉm cười, một nụ cười buồn nhưng không hề oán trách. “Không sao đâu anh. Em cảm ơn anh vì đã nói thật.”
Tôi quay lưng bước đi, để lại Hoàng ngồi một mình trong quán cà phê vắng. Nước mắt tôi lúc ấy mới dám rơi, hòa vào những hạt mưa lạnh buốt. Đêm đó, tôi đã khóc cạn nước mắt, không phải vì tiếc nuối một người đàn ông yếu đuối, mà vì thương cho chính bản thân mình, cho sự tự trọng đã bị chà đạp. Và cũng chính đêm đó, tôi tự hứa với lòng mình, bữa cơm rau muống kia sẽ là khởi đầu cho một chương mới của cuộc đời tôi.
Chương Hai: Sự Trở Lại Bất Ngờ
Ba năm sau.
Cuộc sống không cho tôi thời gian để gục ngã. Nỗi đau và sự humiliation (sự làm nhục) từ bữa cơm hôm ấy đã biến thành một động lực phi thường. Tôi lao vào công việc như một con thiêu thân. Tôi học thêm về quản trị kinh doanh, về marketing, về nông nghiệp sạch. Tôi dùng toàn bộ số tiền tiết kiệm ít ỏi của mình, vay mượn thêm bạn bè, để khởi nghiệp với một cửa hàng thực phẩm hữu cơ nhỏ.
Những ngày đầu thật sự khó khăn. Tôi tự mình đi đến các nông trại, tự mình lựa chọn từng mớ rau, tự mình đứng bán hàng và giao hàng. Có những đêm tôi chỉ ngủ được vài tiếng, thức dậy với đôi mắt thâm quầng nhưng trong đầu luôn rực cháy một ngọn lửa. Ngọn lửa mang tên “giá trị bản thân”.
Và rồi, trời không phụ lòng người. Cửa hàng nhỏ của tôi dần được nhiều người biết đến vì chất lượng sản phẩm và sự tận tâm. Từ một cửa hàng, tôi mở rộng thành một chuỗi cửa hàng. Công ty Thực phẩm Xanh của tôi ra đời, với sứ mệnh mang những sản phẩm sạch và an toàn đến mọi nhà. Ba năm trôi qua, từ một cô nhân viên văn phòng quèn, tôi đã trở thành giám đốc điều hành của một công ty có tiếng, với hệ thống cửa hàng trải khắp thành phố. Tôi đã có nhà, có xe, và quan trọng nhất, tôi đã có thể lo cho bố mẹ một cuộc sống đủ đầy hơn.
Tôi không còn liên lạc với Hoàng nữa. Câu chuyện của chúng tôi đã trở thành một ký ức xa xôi. Cho đến một ngày, định mệnh lại một lần nữa sắp đặt cho chúng tôi gặp lại nhau, trong một hoàn cảnh không thể ngờ tới.
Công ty tôi vừa ký được một hợp đồng lớn, trở thành nhà cung cấp rau sạch độc quyền cho một hệ thống siêu thị danh tiếng. Và hôm nay, tôi có một cuộc họp quan trọng với ban quản lý của hệ thống siêu thị để chốt lại những điều khoản cuối cùng. Người đại diện cho họ, theo thông tin tôi nhận được, là bà Trần Thanh Hà – quản lý chi nhánh khu vực.
Khi tôi tự tin bước vào phòng họp, một người phụ nữ sang trọng đã ngồi sẵn ở đó. Bà ngẩng đầu lên, và trong khoảnh khắc bốn mắt nhìn nhau, cả thế giới như ngừng lại. Đó là mẹ của Hoàng.
Bà sững sờ nhìn tôi, đôi mắt mở to, không thể tin vào những gì mình đang thấy. Tôi vẫn là cô gái miền quê năm nào, chỉ có điều, hôm nay tôi mặc một bộ vest trắng thanh lịch, phong thái tự tin, và ánh mắt không còn vẻ rụt rè, sợ sệt.
Tôi mỉm cười chuyên nghiệp, bước tới và chìa tay ra: “Cháu chào cô Hà. Cháu là Mai, giám đốc công ty Thực phẩm Xanh. Rất vui được hợp tác với cô. Hôm nay cháu đến để bàn về hợp đồng cung ứng rau sạch cho hệ thống siêu thị của mình ạ.”
Bàn tay bà run run khi bắt lấy tay tôi. Bà không nói nên lời, chỉ lắp bắp: “Mai… Mai…?”
Hồ sơ đặt trên bàn ghi rõ tên giám đốc: Nguyễn Thị Mai. Bà nhìn vào tờ hồ sơ, rồi lại nhìn tôi, gương mặt biến sắc.
Cuộc họp diễn ra suôn sẻ. Tôi trình bày một cách rành mạch, chuyên nghiệp về quy trình trồng trọt, kiểm định chất lượng và kế hoạch cung ứng của công ty. Mẹ Hoàng gần như không thể tập trung, bà chỉ ngồi đó, nhìn tôi chằm chằm với một vẻ mặt phức tạp, đầy hối hận và kinh ngạc.
Sau khi cuộc họp kết thúc và các nhân viên khác đã ra về, bà mới rụng rời đứng dậy, chạy theo tôi ra hành lang. “Mai… con là… là Mai, bạn của Hoàng trước đây, phải không?”
Tôi quay lại, nở một nụ cười hiền lành, không một chút oán giận. “Dạ, vẫn là cháu đây, thưa cô. Thời gian trôi nhanh quá cô nhỉ.” Tôi dừng lại một chút, rồi nói tiếp, giọng vẫn nhẹ nhàng: “À, cô có muốn thử món rau muống do chính nông trại bên cháu trồng không ạ? Sạch 100%, không thuốc trừ sâu, không phân bón hóa học. Cháu nghĩ cô sẽ thích đấy.”
Hai chữ “rau muống” như một chiếc chìa khóa mở tung cánh cửa ký ức tủi hổ năm xưa. Bà loạng choạng, rồi ngã quỵ xuống chiếc ghế gần đó, hai hàng nước mắt trào ra. “Cô… cô đã sai rồi, Mai à. Cô thật sự xin lỗi con…”
Tôi chỉ khẽ lắc đầu, giọng bình thản: “Không sao đâu cô. Thật ra, ngày ấy con phải cảm ơn cô nhiều lắm. Nếu không có bữa cơm rau muống năm đó, có lẽ con đã không có được ngày hôm nay. Nhờ có cô, con đã học được một bài học vô giá – giá trị thật của một người không nằm ở món quà họ mang đến, không nằm ở xuất thân của họ, mà nằm ở cách họ sống và nỗ lực vươn lên.”
Tối hôm đó, tôi cho người gửi một bó rau muống tươi non, mơn mởn đến tận nhà bà. Bên trong, tôi có đính kèm một tấm thiệp nhỏ, viết tay:
“Con cảm ơn cô vì bài học quý giá năm ấy. Nhờ có món rau muống mà con đã thực sự trưởng thành.”
Tôi không biết Hoàng và gia đình anh ấy sau này ra sao. Tôi cũng không còn quan tâm nữa. Tôi đã tìm thấy giá trị của riêng mình, một giá trị không thể bị đo đếm bằng bất kỳ mâm cao cỗ đầy hay những món quà vật chất nào. Nó được xây dựng từ mồ hôi, nước mắt, và từ chính đĩa rau muống luộc ngày hôm đó.
